Gimnastikachilar jismoniy sifatlarini rivojlantirish prensiplari

Egiluvchanlik va uni rivojlantirish usuliyati
Egiluvchanlik – jismoniy fazilat bo`lib,harakat tayanch apparatlarining morfofunksional xususiyatlari demakdir. Bu xususiyatlar shu apparat zvenolariningharakatchanligi, uning maksimal amplitudasi (og`ishi, egilishi, buklanishi, cho`zilishi, qayishqoqligi, buralishi vahokazolar) bilan o`lchanadi.
Egiluvchanlik aktiv, passiv bo`lishi mumkin. Muskul kuchi evaziga
bo‘ladigan egiluvchanlik aktiv; tashqi qarshilikni inersiya yoki og‘irligi evaziga tashqi taosir kuchi vahokazolarhisobiga namoyon qilinadiganegiluvchanlik passiv egiluvchan-lik deyiladi.
Emotsionallik ko`tarinki kayfiyat va boshqalar egiluvchan-likning namoyon bo`lishiga ijobiy yoki salbiy taosir ko`rsatishi amaliyotda isbotlangan. Egiluvchanlik chegaralanadi unda cho`zila-digan muskullarning qo`zg`aluvchanligi mu`im a`amiyatga ega. CHunki uning tabiatida cho`zilayotgan muskullarnihimoyalash, saqlash xususiyati mavjud. CHo`zilayotgan muskullarning egiluv-chanligi ortishi bilan ularning qo`zg`aluvchanlikholati yuqori darajaga ko`tariladi. Bunda cho`ziluvchan muskullarning faoliyati maolum darajada pasayadi.
Egiluvchanlikni namoyon bo`lishi tashqi mu`it temperatu-rasigaham bog`liq. Temperaturaning ortishi bilan egiluvchan-lik ortib boradi. Erta tongdan tungacha bo`lgan vaqt, boshqa jismoniy sifatlarga qaraganda, egiluvchanlikka ko`p taosir qiladi. Masalan, ertalab egiluvchanlik ancha kamaygan bo`ladi. Mashg`ulot vaqtida
egiluvchanlik turli sharoitlar (`arorat, kunning vaqti) taosirida o`zgarishini eotiborga olish lozim.
Egiluvchanlikni yomonlashuviga olib boradigan noqulayholatlarni, chigal yozish (razminka) mashqlari yordamida muskul-larni qizitish bilan bartaraf etish mumkin. Egiluvchanlik charchash taosirida sezilarli o`zgaradi, aktiv egiluvchanlik ko‘rsatkichlari esa ortib boradi. Bolalar kattalarga qaraganda ancha egiluvchan bo`ladi, degan fikr unchalar to`g`ri emas. Bu fikrni boshqacharoq – bolalarda egiluvchanlikni tarbiyalash kattalarga nisbatan osonroq ko`chadi, deb tushunsak to`g`rirok bo`ladi. Aktiv egiluvchanlik bevosita muskul kuchi bilan aloqa-dor. Lekin kuchni rivojlantiradigan mashqlar bilan shug`ulla-nish bo`g`inlardaharakatchanlikni susaytirishi, chegaralash mumkin.