Gimnastika (yakkakurash, koordinatsion va siklik sport turlari)

Orqaga tayanish holatidan burchak yasab, chapga-orqaga sakrab tushish (487-rasm).
Odatda, chap oyoqni oldinda tutib tayanish holatidan bir oyoqni (masalan, o‘ng oyoqni) siltab o‘tishdan keyin bajariladi,

o‘ng oyoqni oldinga siltab o‘tish «Bir oyoqni oldinda tutib tayanish holatidan bir tomonlama siltanib o‘tishlar» bo‘limida bayon etilganidek bajariladi. 0 ‘ng dastaga qo‘ygandan keyin, o‘ng oyoq bilan gorizontal yuzalikda o‘ng tomondan chapga siltaniladi, oyoqlar imkoni boricha erta birlashtiriladi.
Gimnastikachi chap qo‘li bilan otning chap dastasidan orqaga bel tomonga itarib yuborib, muvozanatini yo‘qotadi. Muvo-zanatning bunday yo‘qotilishi unga ikkala oyog‘ini chap dasta ustidan o‘tkazishga va shuning bilan 90° ga burilishga imkon beradi. Mashqlami ijro etilganda asbobga o‘ng yon bilan, sakrab tushgandan keyin o£ng dasta gimnastikachidan biroz oldinda bo‘ladi.
0 ‘rgatish: yaxlit o‘rgatish uslubi vositasida olib boriladi. Murabbiy orqadan turib, ikkala qoi bilan gimnastikachining belidan ushlab (ayrim hollarda ikkala yelkasidan ham ushlaydi) yordam ko‘rsatishi zarur. Quyidagi izchillikda o‘rgatish tavsiya qilinadi:
murabbiy yordamida orqaga tayanish holatidan burchak yasab, chapga orqaga sakrab tushish;

«а» mashqining o‘zi, faqat dastlab oyoqlarni o‘ng tomonga uzatib, mustaqil ijro etish;

murabbiy yordamida chap oyoqni oldinga uzatib, tayanish holatidan o‘ng oyoqni oldinga siltab o‘tib, burchak hosil qilib chapga orqaga sakrab tushish;
yuqoridagi mashqni mustaqil bajarish.

Sport gimnastikasida 200 dan ortiq tayanib sakrashlar mavjud. Ular qo‘l va oyoq mushaklari kuchini rivojlantirishga yordam beradi, bog‘lam va bo‘g‘imlarni mustahkamlaydi hamda sakrovchanlik va chaqqonlikni rivojlantiradi. Shug‘ullanuvchilarda mashg‘ulotlar mobaynida qat’iylik, jasurlik, maqsadga intilish kabi xislatlar tarbiyalanadi. Xilma-xilligi va o‘ziga xosligi jihatidan tayanib sakrashlar talabalarda katta qiziqish va ruhiy ko‘tarinkilikni oshiradi. Turli to‘siqlardan oson va tez sakrab o‘tishni bilish, talabalarning amaliy tayyorgarligi yaxshiligidan darak beradi. Bundan kelib chiqib shuni aytib o‘tish kerakki, majmua dasturida amaliyot tavsifidagi mashqlar (yonbosh, burchak sakrash) hamda sport gimnastikasi «В» toifasi bo£yicha (oyoqlami bukib, oyoqlami ochib sakrashlar) malakaviy dasturlar kabi alohida qiziqishga ega boigan, nisbatan murakkab bo‘lmagan tayanib sakrashlar ko‘rsatil-gan. Tayanib sakrash texnikasining asosi o‘rganish va tahlD qilishni yengillashtirish uchun quyidagi fazalarga ajratiladi: yugurish, ko‘prikchaga sakrash, oyoqlarda depsinish, qo‘llarda itarilishi-gacha bo‘lgan uchish, qo‘llarda itarilish, qo‘llarda itarilgandan so‘nggi uchish va qo‘nish. Tayanib sakrashga o‘i]gatish boshlanishida, tayanib sakrashlami muvaffaqiyatli o‘zlashtirib olish uchun zarur boigan jismoniy sifatlami rivojlantiruvchi va alohida ko‘nikma!ami shakllantiruvchi dastlabki tayyorgarlikni mustahkamlash lozim.

Tayanib sakrashlami o‘zlashtirish uchun, awalo, mustahkam qo‘nishga o‘rgatish, keyin yugurish texnikasi, ko‘prikka sakrash, ko‘prikdan oyoqlarda depsinish, so‘ng qo‘llarda itarilishgacha uchish, oxirida qo‘Llarda itarilishni o‘rgatish tavsiya qilinadi. Mana shu harakatlarni o‘zlashtirib olingandan keyingina, alohida tayanib sakrashlami o‘rgatish mumkin.