Гидрогеология ва инженерлик геологияси

Тоғ жинси ва тупроқлар қадим замонлардан бери турли иншоотларнинг замини, қурилиш материаллари сифатида ишлатиб келинган. Ўша замон қурувчилари бинолар қуришда тоғ жинсларининг таркиби, тузилиши ва физик хусусиятларини ўрганиб, улардан қурилиш материали сифатида фойдаландилар. Бу ҳақдаги маълумотлар бизгача етиб келмаган.
Тоғ жинсларини таркиби, ҳосил бўлиши ва физик хусусиятларини ўрганишда Шарқ олимларининг хизматлари катта бўлган. IX аср охирида ал-Хоразмий биринчи бўлиб Ернинг аҳоли яшайдиган жойлари тасвирини яратди, бунда у мамлакат ва шаҳарлар хариталарини чизиб, номларини кўрсатди ва ерни 7 қитьага бўлган.
IX асрда Абу Райхон Беруний Ер қобиғидаги фойдали ва қимматбахо минералларнинг физик хоссаларини ўрганиб катта асарлар ёзиб колдирди. Тоғ жинсларини қурилиш мақсадлари учун ўрганиш XV асрда айниқса ривож топди. XVII-XVIII асрларда олимлардан Усов, Герсиванов, Карловичлар сув тўғонлари қуришда, заминдаги грунтларни сув ўтказувчанлигини камайтириш мақсадида, заминни ташкил килувчи тоғ жинслари устида сунъий гил қатламларини ҳосил қилдилар. XIX аср ўрталарида олимлардан И.А. Иванов, А.В. Павлов, В.А.Обручев ва бошка олимлар иморат ва иншоотларнинг замини бўлган тоғ жинсларининг ташки кучга чидамлилик даражасини ва мустахкамлигини аниқлаб бердилар.
Қурилиш мақсадлари учун тоғ жинсларини таркибини яхшилаш ҳақидаги назарий маълумотлар Россияда 1816 йилда чоп этила бошланди. 1960 йилда В. Карловичнинг "Замин ва асослар" М. Герсивановнинг "Денгиз иншоотлари ҳакида" лекциялари чоп этилди.
Геология фан сифатида ХХ асрнинг бошларида шаклланди. Геологиянинг равнақ топишида Ўзбекистон олимлари ҳам муносиб хисса қўшдилар. 1937 йилда Ўзбекистон Фанлар академиясининг "Геология" институти очилди. 1960 йилда Тошкентда Ўзбекистон Фанлар академияси қошида “Гидрогеология ва инженерлик геологияси” илмий-тадқиқот институти ташкил этилди. Кейинчалик Ўзбекгидрогеология ишлаб-чиқариш бирлашмаси" ташкил этилди. Унга Г.О. Мавлонов. Н.Н. Хошибоев, С.Ш Мирзаев, А.С. Хасановлар раҳбарлик қилдилар.
Геология ўз вазифаларини қуйидаги бўлимлари орқали ҳал қилади. Умумий геология - ернинг ички ва ташқи кисмида содир бўлган ва бўлаётган геологик процессларнинг ривожланиш ва сўниш қонуниятларини, бундан келиб чиқадиган оқибатларни ўрганади.