Gerontologiya va um um iy geriatriya

Revmatizm yurak klapanlariga ta’sir ko‘rsatadi
Revmatizm 
tizim li kasallik b o lib , b o ‘g‘im lar yalliglanishi bilan 
kechadi va yurak ishiga salbiy ta ’sir ko‘rsatadi. H atto hali to liq
rivojlanm agan revm atizm ham b o ‘g‘im Iar faoliyatini buzishga 
ulgurgan b o ‘lsa, yurak klapanlari va yurakning ichki parda 
(endokard) qism ida asoratlar keltirib chiqara oladi.
R ev m atizm t a ’sirida yurak klap an lari ch etid a to sh m a la r 
(blyashk alar) hosil b o ‘ladi va u ning ishiga to 'sq in lik qiladi. 
N a tija d a k la p a n larn in g qon aylanishini n azorat qilishdagi 
o ‘zaro m uvofiqlashgan h arakati buziladi. X ususan, yurak nin g
m itral k lap an id an o ‘pkaga b orad ig an qon m anziliga y etm asdan 
qaytishi 
m u m k in . 
K lap an lard a 
yuzaga 
kelgan 
m u am m o
o q ib a tid a organizm ga kichik va katta qon aylanish tizim ini 
ish d an ch iq arad i.
K ichik qon aylanishi, asosan o ‘pkada, katta qon aylanishi esa
64

---

jigar, qorin b o ‘shlig‘i, miya va oyoqlarda kechadi. Eng yomoni 
revm atizm surunkali kechadigan dard b o ‘lib, organizmni qayta- 
qayta siquvga olaveradi.
A w alo, revm atizm va yurakka daxldor a ’zolar kasalliklaridan 
shifokorning m untazam nazorati ostida davolanib turish lozim. 
Shifokor har 4 oyda bem or yuragi va klapanlarida qon aylanishini 
tekshiradi. K lapanlar ishida buzilishlari bor bem orda nafas siqishi, 
yurishga qiynalish va um um iy holat o ‘zgarishi ham da jism oniy 
m ehnat qilish faoliyati pasayishi kuzatiladi.
Agar bem or shifokor aytgan barcha tavsiyalarga amal qilsa 
xastalikning surunkali zarbalaridan him oyalangan b o ‘ladi.
B undan tashqari kasallikda ovqatlanish tizimiga e ’tibor 
qaratish m uhim . Bem or taom nom asida har doim sut va sut 
m ahsulotlari boMishi kerak. Yog‘siz go‘sht va tovuq g o ‘shtidan 
qaynatm a sho'rvalar ichish lozim. Shuningdek, xasta yurakka 
quvvat beradigan yorm alardan (suli, bug‘doy kepagi) tayyorlangan 
b o ‘tqalarni ko‘proq iste'm ol qilish joiz. Bu ovqatlarga vitaminlarga 
boy sabzavot va m evalar q o ‘shib yeyish bem or uchun ju d a foydali. 
O vqatlarni qaynatib, dim lab yoki bug'da tayyorlab iste’mol qilish 
xastalik hujum idan saqlanishga yordam beradi.