Gerontologiya va um um iy geriatriya

Keksalarda bronxial astm a 3 xil ko‘rinishda kuzatiladi: yengil,
o ‘rta va o g ‘ir.
Yengil turining xususiyatlari: 
b o ‘g ‘ilish xuruji bir haftada 1 -2
m aro taba tu tad i va tez o ‘tib ketadi yoki “ kechasi tutuvchi xuruj” 
b ir oyda 1—2 m arta b o ‘lishi m um kin. Xurujsiz davrlarda ular 
so p p a-so g ‘ kishilardek yuradi.
Xurujning o ‘rta turi: 
xuruj bir haftada 2—4 m arotaba b o ‘ladi. 
H olsizlik boshlan adi, uyqu buziladi, oyiga kechasi 2—4 m arta 
xuruj tu tad i, sovuq te r bosadi, b em or oqarib ketadi, nafas olish 
jaray o ni 60—70 % ga pasayib, nafas yetishm ay qoladi.
Xurujning o g ‘ir turi: 
xuruj te z-tez tuta boshlaydi (har kuni), 
b em o r kasalxonalarga yotishga m ajbur b o ‘ladi. Nafas chiqarish 
jarayo ni qisqara boshlaydi.
D avolash. 
D avolash jarayoni ehtiyotkorlik bilan individual (har 
b ir b em o r u c h u n alohida) olib borilishi lozim. Bcm orning boshqa 
surunkali dardlarini bilish, qon bosim ining o ‘zgaruvchanligini 
n azo rat qilish, dorilarni qabul qilishda allergik holatlarini aniqlash 
va albatta, allergolog k o ‘rigidan o ‘tish shart.
Bronxial astm ani davolash kasallikning faolligiga qarab belgilanadi. 
D ori-darm onlar tanlashda shifokor maslahati bilan qariyalar yoshini 
inobatga olib, yengilroq, shifobaxsh giyohlardan boshlanishi lozim. 
Ularga gorm onal dori vositalarini berishda, har xil ingalyatorlarni 
qo ‘llashda ham faqat shifokor maslahatiga rioya qilish lozim.
56

---

Xalq tabobati
Karam. K aram ning siqib olingan shirasiga ozgina kunjut moyi 
q o ‘shib aralashm a layyorlansa va u bilan tom oq chayilsa, nafas 
olish yengillashadi va b o ‘g ‘ilib qolgan ovoz ochiladi.
Behi mevasini kuzda g‘am lab q o ‘ysangiz sham ollash, teri 
kasalligi, yurak betoblanishidan q o ‘rqmasangiz ham bo‘ladi. 
Sababi tabiat in ’om i vitam inlarga bisyor b o ‘lib, bilib ishlatsangiz 
yuzlab kasallikka davo b o ‘ladi. Behi urug‘idan bir osh qoshiq 
m iqdorida olinib, ustidan 1,5 piyola sovuq suv quyilib, past olovda 
20 daqiqa qaynatiladi. Q aynatm a dokadan o ‘tkazilib 1 soat issiq 
joyda tindiriladi. Uxlashdan oldin 1 piyola ichilib, issiq o ‘ranib 
yotiladi. Behi urug'i nafaqat astm a, balki sil kasalhgini davolashda 
ham q o ‘l keladi. M uolaja 15 kun davom ida bajariladi.
Piyoz. T uxum dan kattaroq bo'lgan 2 dona piyoz p o ‘stidan 
tozalanib yuviladi. M avda to ‘g‘rab, kosaga solinadi. Kosaga 
engashib, boshni sochiq bilan o'ragan holda piyozdan taralayotgan 
hiddan burun orqali nafas olib og'iz orqali chiqariladi. Piyoz 
burun va bronxlardagi yallig‘lanishni yo'qotadi, nafas olish o ‘sha 
zahotiyoq ravonlashadi, sham ollash bilan bogMiq astm a xurujini 
to'xtatadi. M uolaja kuniga 3 m ahal (ovqatlanishdan yarim soat 
oldin) 10 kun davom ida uzluksiz bajariladi. Keyinchalik m uolajani 
kuniga 2 m ahaldan bajarish m um kin.