Геронтология ва гериатрия фани ҳАҚгша тушунча

Surunkali xolesistit - keksalarda yoshlikda orttirilgan kasallikning davomi hisoblanib, ko’proq to’la ayollarda uchraydi. Surunkali xolesistit toshli va toshsiz bo’lishi mumkin. Keksalarda toshsiz xolesistit kam uchraydi va klinikasida dispeptik belgilar namoyon bo’ladi. O’ng qovurqalari ostida og’riqlar kuzatilib o’ng ko’krak va yelkaga o’tib turadi. Og’riqlar yog’li va o’tkir ovqatdan keyin kuchayadi.

Surunkali xolesistit ko’pincha surunkali gastrit, pankretit, kolit bilan birga kechadi. Bunday hollarda diagnostika qiyinlashadi. O’n ikki barmoqli ichakka zond solib olingan B o’t porosiyasi laborator tekshirilganda leykositlar, shilimshiqlar, epiteliy hujairalari ko’zga tashlanadi. Gohida o’t suyuqligida lyambliylar ham topilishi mumkin. Sog’lom odamda B va S qismining o’t suyuqligida leykositlar va shilliq bo’lmasligi, ekma qilinganda esa o’t steril bo’ligsl kerak. Surunkali xolesistitni davolashda spazmolitiklar, o’t haydovchilar, lipotroplar, vitaminlar, nitrofuran preparatlari, antibiotiklar; lyambliylar topilganda esa, trixopol buyuriladi. Parhez bilan davolashga alohida e'tibor beriladi. Yog’li, qovurilgan, achchiq, sho’r taomlarni cheklab qo’yib, spirtli ichimliklar taqiqlanadi. Fizioterapevtik muolajalar, sedativ, spazmolitik, o’t haydovchi vositalar yaxshi ta'sir ko’rsatadi. Parafin, torf, balchiq applikasiyalari, diametriya, induktotermiya, ultratovush buyuriladi. Mineral suvlar va balneologik kurortlar tavsiya qilinadi. O’tkir pankreatit me'da osti bezining o’tkir yallig’lanishi bo’lib ushbu xastalikka chalinganlarning 66%i keksalar hisoblanadi. Kasallikka sabab o’t yo’li kasalliklari, yog’li taomlarni, spirtli ichimliklarni muntazam iste'mol qilishdir. Kasallik klinikasida epigastral sohada bo’ladigan og’riqlar intensivligi uncha kuchli bo’lmaydi. Og’riqlar yurak sohasida paydo bo’lib, miokard infarkti klinikasini beradi. Bemor ko’ngli aynib qayt qiladi. Qon tarkibida leykositoz, diastaza miqdori

ortib ketadi. Keksalarda ko’proq seroz pankreatit nekrotik yoki yiringli formalariga o’tib ketadi.

Bemorni davolash uchun 3-5 kun ochlik tayinlanadI; vena orqali izotonik natriy xlor eritmasida glyukoza yuboriladi. Og’riq qoldirish maqsadida atropin sulfat, no-shpa, papaverin, galidor tayinlanadi. Me'da osti bezi fermentlari aktivligini pasaytiradigan trasilol, kontrikal buyuriladi. Shokka qarshi vena orqali 5-2 l. 5% li glyukoza eritmasi, teri ostiga kofein, mezaton, kamfora, kordiamin yuboriladi.

Yallig’lanishga qarshi antibiotiklar beridadi O’tkir pankreatit keksalarda ko’proq o’lim bilan tugaydi. Shu kasallik bilan o’lganlarning 70% ini 50 yoshdan oshgan bemorlar tashkil etadi. O’tkir pankreatitning oldini olish uchun jigar va o’t yo’li kasalliklarini yaxshi davolash, ovqatlanish tartibiga rioya qilish, spirtli ichimliklar iste'mol qilmaslik kerak. Hamshira o’tkir pankreatit bilan og’rigan bemorlarni muntazam nazorat qilib, kasallik qaytalanishining oldi olinishiga ko’maklashishi kerak.