Геометриянинг ривожланиш тарихидан. Координатлар усули ва содда масалалар. Таянч ибора ва тушунчалар


Тўғри чизиқларнинг перпендикулярлик ва параллеллик



Download 0,59 Mb.
bet8/9
Sana24.02.2022
Hajmi0,59 Mb.
#218641
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
2-Maruza

2. Тўғри чизиқларнинг перпендикулярлик ва параллеллик
шартлари.
3. Иккита тўғри чизиқнинг кесишуви.
4. Нуқтадан тўғри чизиққача бўлган масофа.
Таянч ибора ва тушунчалар
Тўғри чизиқлар орасидаги бурчак, тўғри чизиқларнинг перпендикулярлиги ва параллеллиги, иккита тўғри чизиқларнинг кесишуви, берилган нуқтадан берилган тўғри чизиққача бўлган масофа, иккита параллел тўғри чизиқлар орасидаги масофа.
1. Икки тўғри чизиқ орасидаги бурчак. Иккита

т ўғри чизиқлар берилган бўлсин. Бунда , бу тўғри чизиқлар параллел бўлмасин ва улар орасидаги бурчакни топиш талаб этилсин. Тўғри чизиқлар орасидаги бурчакни билан белгилаймиз.

9-чизма.


Яъни , (9-чизма) . Маълумки,

ёки
(1)
бўлади. (1) икки тўғри чизиқ орасидаги бурчакнинг тангенсини топиш фор- муласи деб аталади.
1-мисол. , тўғри чизиқлар орасидаги бурчакни топинг.
Ечиш. (1) формулага асосан,
бўлиб, ,
бўлади.
2. Тўғри чизиқларнинг перпендикулярлик ва параллеллик шартлари Тўғри чизиқлар перпендикуляр бўлса, улар орасидаги бурчак
бўлиб, ёки
келиб чиқади, бундан

бўлади, бунга икки тўғри чизиқнинг перпендикулярлик шарти дейилади.
Тўғри чизиқлар параллел бўлса, бўлиб, , ¸ёки
, ,
келиб чиқади.

тенгликка икки тўғри чизиқнинг параллеллик шарти дейилади.
3. Иккита тўғри чизиқнинг кесишуви. Иккита тўғри чизиқнинг кесишиш нуқтасини топиш учун уларнинг тенгламаларини биргаликда ечиб, кесишиш нуқтасининг координатлари топилади.
2-мисол.
тўғри чизиқларнинг кесишиш нуқтасини топинг.
Ечиш. Иккинчи тенгламани га кўпайтириб, ҳосил бўлган тенгламаларни ҳадма-ҳад қўшиб , ни ҳосил қиламиз. ни биринчи тенгламага қўйсак, ёки бўлади. Шундай қилиб, бу тўғри чизиқлар нуқтада кесишади.
4. Нуқтадан тўғри чизиққача бўлган масофа. нуқта ва тўғри чизиқ берилган бўлсин. Берилган нуқтадан, берилган тўғри чизиққача бўлган масофа
(2)
формула ёрдамида топилади. Тўғри чизиқ тенгламаси умумий

кўринишда берилган бўлса, нуқтадан тўғри чизиққача бўлган масофа,
(3)
формула билан топилади.
3-мисол. нуқтадан тўғри чизиққача бўлган масофани топинг.
Ечиш. Тўғри чизиқ тенгламаси умумий ҳолда берилган. Шунинг учун (3) формулага асосан,

бўлади.
4-мисол. Икки хил транспорт воситасида юк ташиш харажатлари функцияси
ва
билан ифодалансин. Бунда, транспорт харажати, ҳар юз километрга юк ташиш масофаси. Қандай масофадан бошлаб 2-хил транспорт воситаси билан юк ташиш тежамлироқ бўлади.
Ечиш. Масала шартида берилган ва тўғри чизиқлар кесишадиган нуқтани топамиз: тенгликларнинг чап томонлари тенг бўлганлиги учун тенгламани ҳосил қиламиз, бундан бўлади. Демак, тўғри чизиқлар нуқтада кесишади.
Энди тўғри чизиқларни ясаймиз: (10-чизма).


10- чизма


10-чизмадан кўринадики, юк ташиш масофаси 500 км дан ортиқ бўлганда 2-хил транспорт воситаси билан юк ташилса, харажат камроқ бўлади.

Download 0,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish