Geo iqtisod 9-uzb-5-2013. indd

Savol va topshiriqlar
1 AQSH ning iqtisodiy-geografik o‘rnini baholang. 
2. AQSH aholisining dinamikasida immigratsiyaning roli katta bo‘lgan davrlarni
belgilang va bunday holat sabablari to‘g‘risida bilganlaringizni so‘zlab bering.
3. Mamlakat xo‘jaligining asosini qaysi tarmoqlar tashkil etadi va nima uchun?
4. AQSH sanoatida fantalab tarmoqlarning o‘rni va ahamiyati to‘g‘risida nimalarni 
bilasiz?
64-§. Kanada: iqtisodiy-geografik tavsifi
Tayanch iboralar
hamdo‘stlik tarkibidagi federativ davlat, temir, nikel, uran, neft, gaz, o‘rmon, 
kanadalik inglizlar, kanadalik fransuzlar, ovchilik, baliqchilik.
Kanada Shimoliy Amerikada joylashgan, jahonda iqtisodiy jihatdan eng 
rivojlangan mamlakatlardan biri, «Sakkizlik davlatlari» qatoriga kiradi.
Kanada hududi Shimoliy Amerika materigining shimoliy qismi va unga 
yondosh orollarda joylashgan. Maydoni 9971,0 ming km
2
, aholisining soni 
38,5 mln. kishi (2013-y.).
Kanada – Hamdo‘stlik tarkibidagi federativ davlat, 1931-yilda unga to‘la 
mustaqillik berilgan. Kanada tabiiy resurslarga juda boy mamlakatdir. Uning 
hududida uran, temir rudasi, nikel, mis, qo‘rg‘oshin, rux, oltin, kumush, neft 
va tabiiy gazning yirik konlari mavjud. Uran, nikel, oltin, kumush va boshqa 
qator rudali va noruda qazilma boyliklarni qazib olish bo‘yicha Kanada dunyo 
mamlakatlari ichida yetakchilik qiladi. Mamlakat yer, va, ayniqsa, 
suv
hamda 
o‘rmon
resurslariga juda boydir. Shimoliy mintaqasidagi o‘rmonlarning deyarli 
1/3 qismi ushbu mamlakatga to‘g‘ri keladi.
Aholisining 
qariyb 40 % i kanadalik inglizlar, 30 % i kanadalik fransuzlardan 
iborat. Qolgan qismi nemislar, italyanlar, ukrainlar, gollandlar, ruslar va boshqa 
millat vakillaridan tashkil topgan. Mamlakat shimolida hamda 
ovchilik
va 
baliqchilik
rivojlangan markaziy va g‘arbiy hududlarida mahalliy hindular, es-
kimoslar, atapaskalar va boshqalar tarqoq holda yashaydi.
Aholi soni tabiiy o‘sish va migratsiya saldosi hisobiga ko‘paymoqda. O‘rtacha 
yillik o‘sish sur’ati keyingi o‘n yilliklarda 1 % dan oshmayapti. Shaharlarda jami 

---

188
aholining 80,7 % i istiqomat qiladi. Yirik shaharlari qatoriga Monreal, Toronto, 
Vankuver, Kvebek va boshqalar kiradi. Kanada 
iqtisodiyoti
yuksak taraqqiy 
etgan mamlakatdir. Kanada dunyo mamlakatlari ichida nikel, rux, kumush 
rudalari, kaliy tuzlari, asbest qazib olish hamda qog‘oz ishlab chiqarishda 
birinchi; oltin, platina, molibden rudasi, oltingugurt, uran qazib olish va selluloza 
ishlab chiqarishda ikkinchi va uchinchi o‘rinlarni egallaydi. 
Kanada sanoatida tog‘-kon tarmog‘i bilan bir qatorda