Geo iqtisod 9-uzb-5-2013. indd

ichki tafovutlari
. Iqtisodiy rivojlanish darajasi va ishlab chiqarish ixtiso si-
ga ko‘ra nisbatan yaxshi (Shimoliy, Sharqiy va Janubiy Qozog‘iston) va nisbatan 
kam o‘zlashtirilgan (G‘arbiy va Markaziy Qozog‘iston) rayonlari ajralib turadi.
Amaliy ish
1. Yozuvsiz xaritada Qozog‘istonning regionlari va ma’muriy-hududiy bo‘laklarini 
belgilang.
2. Qozog‘istonda mavjud bo‘lgan boy tabiiy resurslar nomlarini daftaringizga yozib oling.
Savol va topshiriqlar
1. Qozog‘iston Respublikasi ko‘rsatkichlariga yaqin 5 davlatni aniqlang, ularni bir-biriga 
taqqoslang.
2. Qozog‘istonda iqlim ko‘rsatkichlarini tahlil qiling, qaysi rayonlarida tabiiy nam 
asosida bahorikor dehqonchilik bilan shug‘ullanish mumkin ekanligiga baho bering.
3. Nima uchun Qozog‘iston aholisi so‘nggi yillarda son jihatdan kamaya boshladi? 
Sabablarini aniqlang.
4. Qanday mahsulotlar ishlab chiqarish bo‘yicha Qozog‘iston Markaziy Osiyoda birinchi 
o‘rinni egallaydi, degan savolga javob toping.
5. Yoqilg‘i-energetika sanoatining hududiy joylashishidagi nomutanosiblikni tahlil qiling 
va xulosalaringizni daftaringizga yozing.
40-§. Qirg‘iziston Respublikasi
Tayanch iboralar
Tog‘ mamlakati, ixtisoslashuv, kenglik yo‘nalishi, adir, gidroenergiya resurslari, 
agrar-industrial.
Qirg‘iziston Respublikasining milliy mustaqilligi 1991-yilning 30-avgustida 
e’lon qilingan. U tipik baland tog‘ mamlakatidir. Ishlab chiqarish kuchlarining 
ixtisoslashuvi va hududiy joylashuvida tog‘lar katta rol o‘ynaydi.
Tabiiy sharoiti va tabiiy resurslari.
Qirg‘iziston hududining 90 % idan 
ko‘prog‘ini, asosan, kenglik yo‘nalishida joylashgan tog‘lar egallaydi. Bular 
respublika hududining shimolida Tyanshan va janubi-g‘arbida Oloy tog‘laridir. 
Adirlik va tog‘ oraliqlari umumiy maydonning 10 % ini tashkil qiladi. 

---

133
Tabiiy resurslari xilma-xilligi bilan ajralib turadi. Ko‘mir zaxiralari mavjud. 
Shuningdek, surma, simob bilan yaxshi ta’minlangan, istiqbolli polimetall, oltin 
konlariga ham ega. Gidroenergiya zaxiralariga ancha boy.
Aholisi
. So‘nggi bir asr davomida uning aholisi 5 baravarga ko‘paydi va 
2013-yilda 5,5 mln. kishini tashkil etdi. Milliy tarkibiga ko‘ra aholining 60 % 
dan ko‘prog‘i qirg‘izlar, 1/5 qismi ruslar, 10 % dan ko‘prog‘i o‘zbeklar hissasiga 
to‘g‘ri keladi.
Aholisining 70 % idan ko‘prog‘i balandligi 1500 m gacha bo‘lgan tog‘oldi 
tekisliklari va vodiylarda joylashgan. Aholining o‘rtacha zichligi har 1 km
2
ga 28 
kishidir. Aholisining 34,5 % i shaharlarda yashaydi.