Genetika va evolyutsion

Evolyutsion ta’limotning o`rganadigan muammolari
. 
Tirik tabiat tarixiy rivojlanishining umumiy qonuniyatlari evolyutsion 
ta’limotning tekshirish mavzusi hisoblandi. Hayot materiya harakatining sifat jihatdan 
farq qiladigan alohida shaklidir. Shunga ko`ra, uning paydo bo`lishi va rivojlanishini 
o`rganish evolyutsion ta’limotning 
birinchi muammosi 
hisoblanadi. 
Organik olam evolyutsiyasi yerdagi barcha tiriklikning tarixiy davrda to`xtovsiz 
ravishda o`zgarishi natijasi sanaladi. U doimiy mavjud shart-sharoit zaminida amalga 
oshadi. Evolyutsiya jarayonining shart-sharoitini o`rganish evolyutsion ta’limotning
 
ikkinchi muammosidir.
Tirik 
tabiatning 
tarixiy 
rivojlanishi 
uni 
harakatlantiruvchi 
kuchlari 
aniqlangandagina ijobiy hal etiladi. Binobarin, evolyutsiyani harakatlantiruvchi 
kuchlarini atroflicha o`rganish evolyutsion ta’limotning
uchinchi muammosi 
hisoblanadi. 
K.M.Zavadskiy 
uqtirishicha, 
hayotning 
molekula, 
hujayra, 
organizm, 
populyatsiya, tur, biosenoz, biogeosenoz, biosfera darajalari mavjud. Biroq 
evolyutsiya jarayoni, uning shart-sharoitining to`liq amalga oshish natijasini namoyon 
bo`lishi ko`proq populyatsiya-tur darajasida ro`y beradi. Shunga ko’ra turlarni va tur 
paydo bo`lishini o`rganish evolyutsion ta’limotning 
to`rtinchi muammosi 
sanaladi.
 
Ilmiy nuqtai nazaridan qaraganda, rivojlanish oddiydan murakkabga, tuban 
takomillashgandan yuqori darajada takomillashgan shaklga o`tishdan iborat. Bunday 
progressiv rivojlanish tirik tabiat evolyutsiyasining asosiy yo`nalishini tashkil etadi. Tirik 
tabiatdagi progressiv ko`rinish qonuniyatlari to`g`risidagi masalani hal etish evolyutsion 
ta’limotning 
beshinchi muammosi 
hisoblanadi. 
Organik olam evolyutsiyasining ma’lum bosqichidagi biotik va abiotik omillar odam 
paydo bo`lishida zamin bo`lib xizmat qilgan. Odam evolyutsiyasining omillari o`ziga xos 
tomonlarini o`rganish evolyutsion ta’limotning 
oltinchi muammosidir.
Organik olam evolyutsiyasining umumiy qonuniyatlarini o`rganishdan asosiy 
maqsad hayvonlar, o`simliklar va mikroorganizmlardan xo`jalik maqsadlarida keng 
foydalanishdan iborat. Tabiiy sharoitda inson manfaatlariga mos formalar juda 
sekinlik bilan vujudga keladi. Organik olamning rivojlanishini boshqarish, inson 
manfaatlariga mos bo`lgan nav, zot, shtammlarni chiqarish va ulardan foydalanish, 
ya’ni evolyutsiya jarayonini boshqarish evolyutsion ta’limotning 
ettinchi muammosi 
hisoblanadi.