Genetik kod — irsiy axborotni nuklein kislotalar molekulasida nukleotidlar ketma-ketligi tartibida yozishning tirik organizmlarga xos boʻlgan yagona sistemasi. Dezoksiribo-nuklein kislotasi (dnk)

Triplet gipotezasi

1950-yillarning oʻrtalarida fizik olim Jorj Gamov yuqoridagi fikrlarni kengaytirib, genetik kod nukleotidlarning tripletlaridan iborat boʻlishi mumkinligi haqidagi fikrni ilgari surdi^11start superscript, 1, end superscript. Aniqrogʻi, u gendagi 333 ta nukleotidlar guruhi oqsildagi bitta aminokislotani kodlashi mumkin deb taxmin qildi.

Gamovning mulohazasi shundan iborat ediki, hattoki dublet kod (bitta aminokislotaga 222 ta nukleotid toʻgʻri kelishi) ham aminokislotani kodlay olmaydi, chunki u 161616 ta ketma-ket kelgan nukleotidlarning (4^2424, squared) guruhini hosil qilib, oqsil sinteziga kerakli 202020 ta aminokislotani kodlash uchun juda ham oz edi. Triplet nukleotidlaridan tashkil topgan kod esa istiqbolli koʻrindi: u nukleotidlarning 646464 ta noyob ketma-ketligini hosil qilib, 202020 ta aminokislotani ifodalash uchun keragidan ham ortiq edi.

Kodlarning oʻqilishi toʻgʻrisida Gamov bildirgan baʼzi fikrlar notoʻgʻri boʻlgan (masalan, u tripletlar bir-birini qoplaydi deb oʻylagan, lekin unday emasligini hozirgi kunda yaxshi bilamiz)^11start superscript, 1, end superscript. Lekin uning triplet kod “minimum”ligi va barcha aminokislotalarni ifodalashga toʻliq yetarli ekani haqidagi asosiy gʻoyasi toʻgʻri ekani isbotlandi.

[Matematika toʻgʻrisida batafsil]