Shaxsning kognitiv nazariyalari (O. Xarvi, D. Xant va G. Shroderning kontseptual tizimlar nazariyasi va J. Kellining shaxs konstruktsiyalari nazariyasi)

1. 
   Shaxsning kognitiv nazariyalari (O. Xarvi, D. Xant va G. Shroderning kontseptual tizimlar nazariyasi va J. Kellining shaxs konstruktsiyalari nazariyasi)
   

Shaxsning kognitiv nazariyalarida asosiy pozitsiya shundan iborat ediki, shaxsiy xususiyatlar va individual xatti-harakatlarning o'ziga xosligini tushuntirishni inson tomonidan sodir bo'layotgan narsalarni idrok etish, tushunish va tushuntirish xususiyatlaridan izlash kerak.
O. Xarvi, D. Xant va G. Shroderlar “kontseptsiya” (kontseptsiya) vaziyat ta’siri va shaxs xususiyatlari o‘rtasidagi asosiy vositachi bo‘lib xizmat qiladi, deb hisoblashgan (Harvey, Hunt, Schroder, 1961). Operatsion nuqtai nazardan, kontseptsiya har qanday kiruvchi taassurotni kodlash, o'zgartirish yoki baholashni amalga oshiradigan kategorik sxema sifatida qaraladi. Demak, kontseptsiya shaxsning sodir bo'layotgan voqealarga kognitiv munosabatining tabiatini oldindan belgilab beruvchi ma'lum bir sub'ektiv standartdir. Boshqacha qilib aytganda, bu tajribani filtrlash qurilmasi bo'lib, uning yordamida atrof-muhit haqidagi tasavvurlar farqlanadi va birlashtiriladi.
To'rt guruh shaxslarning kontseptual tizimlarining strukturaviy tashkiliy (kontseptual murakkablik) darajasiga qarab psixologik tavsifi quyidagicha.
I darajali. Tushunchalarni differentsiallashtirish va integratsiyalashuvining minimal ko'rinishlari: alohida tushunchalarni izolyatsiya qilish, ularni birlashtirishning qat'iy qat'iy qoidalari, har qanday ob'ekt bir tarzda talqin qilinadi.
II daraja. Tushunchalarni tabaqalashda ma'lum bir o'sish, ularning etarli darajada integratsiyalashuvi bilan birga: muqobil baholash va qoidalardan foydalanish qobiliyati paydo bo'ladi (masalan, bir xil ob'ektni ham ijobiy, ham salbiy baholash mumkin), o'z taassurotlarini bog'lash va umumlashtirish tendentsiyasi mavjud. .
III daraja. Tushunchalarning o'rtacha yuqori differentsiatsiyasi va integratsiyasi: ob'ektning ko'plab xususiyatlari hisobga olinadi, idrok ko'p o'lchovli bo'ladi, muqobil talqinlar maydoni sezilarli darajada kengayadi.
IV daraja. Tushunchalarning mumkin bo'lgan eng yuqori farqlanishi va integratsiyasi: eng xilma-xil ma'lumotlarni o'zaro bog'lash, bog'lash va umumlashtirish qobiliyati.

2.