Genetik kod — irsiy axborotni nuklein kislotalar molekulasida nukleotidlar ketma-ketligi tartibida yozishning tirik organizmlarga xos boʻlgan yagona sistemasi. Dezoksiribo-nuklein kislotasi (dnk)

kodonlarga asoslangan holda tuzilganligini tasdiqladi. Hozirgi kunda bizga maʼlumki, serinni USU kodlasa, leysinni SUS kodlaydi.



I-RNK ketma-ketligi: 5ʼ-...USUSUSUSUSUS...-3ʼ (poli-US i-RNK)

USU \rightarrow→right arrow serin (Ser)

SUS \rightarrow→right arrow leysin (Leu)

Polipeptid ketma-ketligi: (N uch)...Ser-Leu-Ser-Leu...(C uch)

1965-yilga kelib Nirenberg, Xorana va ularning hamkasblari hujayrasiz tizim va boshqa shu kabi usullardan foydalanib butun genetik kodning shifrini yechishga erishdi. Yaʼni ular 646464 ta nukleotid kodonlarining har biriga mos keladigan aminokislota yoki “stop” signalini aniqladi. Nirenberg va Xorana (yana bir genetik kod tadqiqotchisi Robert Holli bilan birgalikda) fan rivojiga qoʻshgan hissalari uchun 1968-yilda Nobel mukofotiga sazovor boʻldi.

Nirenberg va Xorana tushgan suratlar.

Men doimo hayotning asosiy molekulyar kodini kashf qilgan odamlar qatorida boʻlish naqadar ajoyib ekanini tasavvur qilishni yaxshi koʻraman. Hozir genetik kodni bilishimizga qaramasdan, yechimini kutayotgan boshqa koʻplab biologiyaga oid jumboqlar mavjud. Balki, ularni kashf etish sizga nasib qilar!