Genetik kod — irsiy axborotni nuklein kislotalar molekulasida nukleotidlar ketma-ketligi tartibida yozishning tirik organizmlarga xos boʻlgan yagona sistemasi. Dezoksiribo-nuklein kislotasi (dnk)

Genetik kod jadvali

Kodonlar va aminokislotalar (yoki toʻxtash signallari) oʻrtasidagi munosabatlar majmui genetik kod deb ataladi. Odatda genetik kod jadvalda jamlashtiriladi. 

[Kodon jadvalini qanday oʻqish mumkin?]



Genetik kod jadvali. iRNK nukleotidlarining uchta harfdan iborat ketma-ketligi maʼlum bir aminokislotaga yoki “stop” kodoniga mos keladi. UGA, UAA va UAG stop kodonlardir. AUG metionin aminokislotasining kodoni, shuningdek, “start” kodon ham hisoblanadi.

Manba: “The genetic code” / (Genetik kod) OpenStax College, Biology (CC BY 3.0).

Eʼtibor bering, jadvaldagi koʻplab aminokislotalar bir nechta kodonlar bilan ifodalangan. Masalan, leysin aminokislotasining i-RNK tilida “yozilishi”ning olti xil usuli bor (jadvaldan barchasini topib koʻring).

Genetik kodning eng muhim jihati universalligidir. Yaʼni kichik istisnolardan tashqari, deyarli barcha turlar (bakteriyalardan tortib odamgacha) oqsil sintezida yuqorida koʻrsatilgan genetik koddan foydalanadi.