Gazning zichligi. Gazning issiqlik berish qobiliyati

n gradC


p
'"С+ДС С

o 'tkazuvchanlik koeffitsiyenti X ga
o 'xshash. X uddi shunday, (8 .2 ) tenglamaga o'xshab, X = const holda
■---- _С-ДС
i

issiqlik o'tkazuvchanlik differensial 1 4 . 1 - rasm.
195

tenglamasi (8.12) ga mos keiadi, xuddi shunday D = const da (14.1) tenglamaga diffuziyaning differensial tenglamasi mos keiadi, u o'xshashlik nazariyasi bo'yicha olinishi mumkin:

Bunda: x, y, z — dekart koordinatalari; x — vaqt.

(14.3)

(14.3) va (8.11), (8.12) tenglamalar solishtirilganda ularning o'xshashligi oydinlashadi, biroq to‘liq o'xshashlik bo'lolmaydi: diffuziya differensial tenglamasi issiqlik o'tkazuvchanlik differensial tenglamasiga bir xillilik hajmiy issiqlik sig'imli materiallar uchun o'xshash, bu holda diffuziya koeffitsiyenti D issiqlik o'tkazuvchanlik A ga o'xshash bo'lib, shu bilan birga materiallar harorat o'tkazuv- chanligi a ga C '= C p = 1 da o'xshash. Bu to'iiq bo'lmagan o'xshashlik shunday shartlashganki, (14.1),(14.3) tenglamalarda massa uzatish potensiali sifatida harorat o'xshashi — kimyoviy potensial emas, balki konsentratsiya qabul qilingan.
(14.3) ni u yoki bu real jarayonga javob beruvchi bir xillilik shartlariga mos holda integrallash С = f (x, y, z, t) funksiyani
beradi. Issiqlik o'tkazuvchanligi bo'lgani uchun bir xillilik shartlari quyidagilan fizik, geometrik, boshlang'ich va chegaraviy shartlar, qaysiki issiqlik o'tkazuvchanlik nazariyasiga o'xshash berilgan bo'lishi mumkin. Kapillyar-g'ovak va kolloid kapillyar-g'ovak materiallarda (kolloid-kapUlyar-g'ovak materiallaiga o'simliklar ham kiradi) massa ko'chishi umumiy holda har xil mexanizmlar ta’siri hisobida amalga oshadi.
Quritishda qattiq fazoda massa ko'chishi murakkab jarayonini shartli ravishda soddalashtirib, pastulatga aylantiriladi, u massa o'tkazuvchanlik tenglamasi bilan yoziladi, bunda molekulyar diffuziya tenglamasi(14.1) ga o'xshash: