G. S. Tursinbayeva, G. M. Duschanova, J. S. Sadinov


-rasm. Novdalarning shoxlanishi



Download 10,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet106/185
Sana18.07.2022
Hajmi10,76 Mb.
#818879
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   185
Bog'liq
Botanika kitob

98-rasm. Novdalarning shoxlanishi:
1 – akroton, 2 – mezoton, 3 – baziton. 
189


tovon va boshqalar). Novdalarning plagiotrop holatda о‘sishi ildiz 
poyalarga va stalonlarga ham xosdir. Plagiotrop novdalar 
yorug‘likdan, namlikdan tо‘liq foydalanishga moslashgan bо‘lib, 
ularning barg yaproqlari gorizontal joylashgan bо‘ladi. Qish kunlari 
esa novdalar qor tagida qolib himoyalanadilar. Shuning uchun yoyilib, 
о‘rmalab о‘sadigan novdalarga ega bо‘ladigan о‘simliklar sovuq va 
nam yetarli bо‘lgan iqlimli zonalarda keng tarqalgan. 
Novdalar shoxlananishi. 
Novdalar turli-tuman shoxlanadi, buning 
sababi novdalarda yon kurtaklarning joylashishi, yon novdalarning 
turli tomonga о‘sishi va yashab turgan sharoitga bog‘liqligidadir. 
Shoxlanmagan novdalar (oddiy) ham ma’lum bо‘lib, ular kо‘pchilik 
palmalarning turlariga, bananlarga va makkajо‘xori kabi о‘simliklarga 
xosdir.
Asosiy ikki pallali о‘simliklarning novdalari turli tiplarda 
shoxlanadilar: dixotomik, monopodial, simpodial va yolg‘on 
dixotomik (psevdodixotomik). О‘simliklarning shoxlanish darajasi, 
yon shoxlarning turli tomonga о‘sishi, ularning о‘lchami va tashqi 
kо‘rinishi uning gabitusini kо‘rsatadi (lot. gabitus-habitus- tashqi 
kо‘rinishi) (99-100 – rasmlar). 
Dixotomik shoxlanishda о‘sish konusi ikkiga ajralib ikkinchi 
tartibli ikkita bir xil yon novdalr paydo bо‘lib о‘sishga boshlaydi. Bu 
novdalarning ham uchki meristemasi о‘z tartibida yana ikkiga 
bо‘linadi (plaunlarda).
Monopodial shoxlanishda – asosiy novdaning (urug‘ murtagidan 
hosil bо‘lgan) uchki meristemasi kо‘p yillar davomida о‘z vazifasini 
bajarib о‘sadi. Monopodiyning barg qо‘ltig‘idagi yon kurtaklaridan II 
– tartibli III - tartibli va hakozo novdalar paydo bо‘lib, о‘zining uchki 
meristemasi hisobiga о‘sib rivojlanadi. 
190


О‘simlik tanasining pastki qismidagi – pastki yarusdagi yon shoxlar 
boshqa qismlarga qaraganda kuchliroq rivojlanadi va tashqi kо‘rinishi 
konus shaklini eslatadi (qora qarag‘ay, oq qarag‘ay, eman va 
boshqalar). Bir va kо‘p yillik о‘t о‘simliklarda novdaning uchki 
kurtagi gul yoki tо‘pgul hosil qiladi va yopiq monopodial shoxlanish 
vujudga keladi.

Download 10,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   185




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish