G. S. K u t u m o V a I. I. I n o g a m o V g e o d e z I ya va m a r k s h e y d e r L i k I s h I



Download 6,42 Mb.
Pdf ko'rish
bet60/203
Sana19.05.2023
Hajmi6,42 Mb.
#941315
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   203
Bog'liq
O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

7.6-rasm. 
Reyka 
 
7.7-rasm. 
Zamonaviy 
reyka 


89 
Demak, masofa D=21,3×100=21,3 m. 
Dalnomer iplarining reykaning kesib o’tgan joyidan sanoq olish yo’li bilan 
ham masofani aniqlash mumkin. Masalan: dalnomerning ustki ipi (aa) reykadagi 100 
raqamini, pastki ipi (bb) esa 313 raqamini kesib o’tgan; bularning ayirmasiba’zan 
dalnomerlarning bir ipini reykaning uchiga to’g’rilaganda ham ikkinchi ipidan sanoq 
olib bo’lmaydi; reykaning pastki qismini joyning reyefi, butalar va boshqa narsalar 
to’sib qolganda shunday bo’lishi mumkin. Bu holda dalnomerning o’rta ipidan va 
biror chetki ipidan sanoq olinib, sanoqlar ayirmasi ikkiga ko’paytiriladi.
Uzoq masofani dalnomer bilan o’lchashda santimetrlarga bo’lingan 
reykalardan sanoq olish ancha qiyin. 
Shuning uchun ipli dalnomer bilan 
masofani o’lchashda ishlatiladigan 
reykalarning bo’laklari 2 sm, 5 sm yoki 
10 
sm 
qilib 
olinadi. 
Shunday 
reykalardan 
biri 
7.7-rasmda 
ko’rsatilgan. Yuqoridagi hollarda 
masofani dalnomer bilan o’lchashda
asbobning vizir o’qi bilan reyka 
tekisligi 
bir-biriga 
nisbatan 
perpendikulyar joylashgan deb faraz qilingan.Lekin qiya masofalarni o’lchashda 
asbobning vizir o’qi oc (7.8-rasm) bilan reyka tekisligi MN o’zaro perpendikulyar 
joylashmaydi. Bu holda reykadan olingan sanoq l’ emas, balki l gat eng bo’lib, 
quyidagi formula bilan hisoblab chiqariladi: 
l

= l cos α
Dalnomer bilan o’lchangan qiya masofa quyidagi formula bo’yicha topiladi: 
D = kl cos α (7.18)
Masofaning gorizontal proyeksiyasi mana bu formula bilan aniqlanadi: 
d = kl cos
2
α (7.19)
O’lchangan masofaning gorizontal proyeksiyasi masofa va qiyalik burchagiga 
qarab, maxsus jadvallardan bevosita olinadi. 
 

Download 6,42 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   203




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish