G. N. Maxmudova innovatsion iqtisodiyot

38-rasm. IR-4.0 tarkibi 
Ushbu yangi texnologiyalar barcha fanlarga, iqtisodiyotga va sohalarga 
ta’sir qiladi. Jumladan, ular orasida hukumat; siyosat va tartibga solish; 
elektr 
infratuzilmasi; 
telekommunikatsiya 
sohasi; 
raqamli 
xizmat 
koʻrsatuvchi provayderlar; elektron biznes va elektron tijorat sanoati; axborot 
va bilimlarni boshqarish tizimlari; intellektual mulk huquqlari; inson kapitali 
va bilim ishchilari; tadqiqot va ishlanmalar; va rivojlanayotgan 
texnologiyalar bor. Raqamli inqilobning iqtisodiyot uchun ahamiyatini 
misollarda keltiradigan boʻlsak, 2016 yilda global raqamli iqtisodiyot 11,5 
trln. dollarga teng boʻlib, dunyo yalpi ichki mahsulotining 15,5 foizni tashkil 
etadi. Oʻn yildan kam vaqt ichida ushbu koʻrsatkich 25 foizga oʻsishi 
kutilmoqda. 
Ekotizimining mohiyati va tabiatini tushunish uchun raqamli 
iqtisodiyotga berilgan ayrim ta’riflarni oʻrganish maqsadga muvofiq. (20-
jadval) 

---

232 
20-jadval 
Raqamli iqtisodiyot ta’rifi 
Muallif 
Raqamli iqtisodiyot – bu bizning voqeligimizni 
toʻldiruvchi virtual muhit 
V.Ivanov 
Raqamli iqtisodiyot – raqamli texnologiyalardan 
foydalaniladigan iqtisodiy ishlab chiqarish
R.Meshcheryakov 
Raqamli iqtisodiyot ma’lumot va ma’lumotning moddiy 
mahsulotlar va xizmatlarni ishlab chiqarishda, 
shuningdek, saqlash, qayta ishlash va uzatish uchun 
raqamli tehnologiyalardan faol foydalanishda rol 
oʻynashi bilan tavsiflanadigan zamonaviy iqtisodiyot 
turi 
A. Kuntsman
Raqamli iqtisodiyot elektron mahsulotlar va xizmatlar 
ishlab chiqarish va ularni elektron tijorat orqali 
tarqatish 
asosida: 
"elektron 
mahsulotlarga 
ixtisoslashgan biznes ishlab chiqarish jarayonlarini, pul 
oʻtkazmalarini amalga oshiradi, shuningdek internet 
texnologiyalaridan foydalangan holda mijozlar bilan 
ishlash va ularni boshqarish bilan shugʻullanadi 
R.K.Asanov 
Raqamli iqtisodiyotning institutsional muhitining elementlaridan biri 
bu infratuzilma yoki ekotizimdir
52
. 
Infrastruktura
(lotincha infra - "quyida", "ostida" va lotincha 
structure - "tuzilma", "joylashish") – har qanday tizimning uzluksiz 
ishlashini ta'minlaydigan o'zaro mustaqil tuzilmalar to'plamidir. Atama 1920-
1930 yillarda harbiy sohada paydo bo'lgan. Umumiy ma'noda infratuzilma 
butun jamiyat yoki unga tegishli soha faoliyat ko'rsatadigan korxonalar, 
tashkilotlar, boshqaruv tuzilmalari majmuasidir.
53
Hozirgi vaqtda ilmiy adabiyotlarda "infratuzilma" atamasi bilan bir 
qatorda yoki uning o'rniga "ekotizim" atamasi qo'llanilmoqda. 
1993 yilda biznesga nisbatan ekotizim atamasi J. Mur tomonidan 
ishlatilib, uni biologiyadan iqtisodiyotga o'tkazgan. 
52
https://bstudy.net/777130/ekonomika/ekosistema_tsifrovoy_ekonomiki 
53
Инфраструктура. [Электронный ресурс]. — Режим достуna:https://ru. Wikipedia. 

---

233 
Deloitte Consulting tomonidan nashr etilgan “Business Trends” 
hisobotida ekotizimlar oladigan turli xil subyektlardan iborat dinamik va 
hamkorlikda rivojlanayotgan jamoalar boʻlib, ular o'zaro ta'sir va raqobat 
jarayonida yangi tarkib yarata olish hususiyatiga ega
54
.