G. N. Maxmudova innovatsion iqtisodiyot

14.3.
 
Oʻzbekistonda innovatsion infratuzilmaning rivojlanishi
Innovatsion infratuzilmaning sub’yektlariga quyidagilar kiradi: 

innovatsion texnologik park; 

texnologiyalar transferi markazi; 

innovatsion klaster; 

venchur tashkiloti; 

innovatsiya markazi. 
Tashkiliy-huquqiy shaklidan qat’i nazar, boshqa shaxslar innovatsion 
infratuzilmaning subyektlari bo‘lishi mumkin. 
Innovatsion texnologik park
direksiyasi nomidan innovatsion 
texnologik park innovatsion faoliyatni amalga oshirish uchun qulay shart-
sharoitlar yaratiladigan yagona moddiy-texnika majmuasi bo‘lgan hududga 
mulk huquqi asosida yoki boshqa qonuniy asoslarda egalik qiluvchi yuridik 
shaxsdir.
Innovatsion texnopark rezidenti innovatsion texnopark hududida 
innovatsion loyihani amalga oshiruvchi yuridik yoki jismoniy shaxsdir.
Innovatsion texnopark faoliyatining asosiy yo‘nalishlari quyidagilardan 
iborat: 

ilm-fan, ta’lim va ishlab chiqarish integratsiyasini ta’minlashga 
ko‘maklashish; 

innovatsion tadbirkorlikni rivojlantirishga ko‘maklashish; 

innovatsion faoliyat subyektlariga moddiy-texnik, tashkiliy-uslubiy, 
moliyaviy, axborotga oid, maslahat xizmatlari va boshqa servis xizmatlari 
ko‘rsatish; 

innovatsion loyihalarni boshqarishda ko‘maklashish; 

yangi ishlanmalarning tajriba-sanoat sinovlarini o‘tkazish va 
intellektual mulk obyektlariga huquqiy muhofaza berilishiga ko‘maklashish;

yuqori texnologik va innovatsion ishlab chiqarishlarni tashkil etishdan 
manfaatdor bo‘lgan mahalliy, xorijiy investorlarni hamda tadbirkorlik 
subyektlarini jalb etish;

innovatsiyalarni tashqi bozorda ilgari surish maqsadida tashqi iqtisodiy 
faoliyatni amalga oshirishda ko‘maklashish; 

---

226 

innovatsion faoliyat subyektlari o‘rtasida uzviy va amaliy hamkorlikni 
ta’minlash.
Innovatsion texnoparkning asosiy vazifasi uning rezidentlarini 
quyidagi yo‘llar bilan qo‘llab-quvvatlashdan iborat:

bozorda realizatsiya qilish uchun yangi yoki takomillashtirilgan 
mahsulot chiqaruvchi ishlab chiqarishlarni tashkil etishga ko‘maklashish, 
shuningdek yangi yoki takomillashtirilgan texnologiyalarni o‘zlashtirish; 

ko‘char va ko‘chmas mulkni, shu jumladan turli funksional 
maqsadlarga mo‘ljallangan xonalarni shartnoma asosida ijaraga berish;

tajriba namunasini tayyorlash hamda ularning sinovlarini o‘tkazish 
bilan bogʻliq ishlarni va boshqa tajriba-konstruktorlik ishlarini bajarish; 

mahsulotni sertifikatlashtirish va ro‘yxatdan o‘tkazish bo‘yicha 
xizmatlar, shu jumladan intellektual mulk obyektlariga huquqiy muhofaza 
berish bo‘yicha xizmatlar ko‘rsatish;

ko‘rgazmalarda, konferensiyalarda va boshqa tadbirlarda ularning 
ishtirok etishini tashkil qilish orqali innovatsion mahsulotni, texnologiyalarni 
ilgari surish; 

innovatsion texnoparkning ilmiy, ilmiy-texnikaviy va innovatsion 
faoliyati bilan bogʻliq bo‘lgan boshqa xizmatlar ko‘rsatish (ishlarni bajarish). 
Rezidentlardan laboratoriya asbob-uskunalarining, ishlab chiqarish, 
ofis xonalarining va boshqa xonalarning ijarasi, ko‘rsatiladigan xizmatlar 
uchun kelib tushadigan mablagʻlar to‘liq hajmda innovatsion texnopark 
tasarrufida qoladi. 
Innovatsion texnoparkning faoliyat ko‘rsatish muddati o‘ttiz yilgachani 
tashkil etadi, keyinchalik bu muddat uzaytirilishi mumkin. 
Innovatsion texnopark rezidentining maqomi tanlov asosida o‘n yil 
muddatgacha beriladi. 
Innovatsion texnoparkning rezidentlar bilan munosabatlari ular 
o‘rtasida tuziladigan innovatsion faoliyatni amalga oshirishga doir 
shartnomalar asosida tashkil etiladi. 
Innovatsion 
texnoparkka 
hamda 
uning 
rezidentlariga 
qonun 
hujjatlariga muvofiq soliq, bojxona imtiyozlari va preferensiyalar 
belgilanishi mumkin. 
Innovatsion texnoparkni tashkil etish, qayta tashkil etish va tugatish 
qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.

---

227 
Innovatsion texnoparkning faoliyati vakolatli davlat organi tomonidan 
muvofiqlashtiriladi. 
Texnologiyalar transferi markazi
texnologiyalar transferini va 
innovatsion ishlanmalarni tijoratlashtirishni ta’minlash maqsadida tashkil 
etilgan yuridik shaxsdir.
Texnologiyalar transferi markazi faoliyatining asosiy yo‘nalishlari 
quyidagilardan iborat: 

yangi ishlanmalarni ilgari surish tashkiliy-texnikaviy imkoniyatlarini 
aniqlash bo‘yicha bozor konyunkturasi tadqiqotlarini o‘tkazish; 

muhandislik-maslahat va loyiha (injiniring) xizmatlari ko‘rsatish; 

biznes-rejalar tayyorlash bo‘yicha xizmatlar ko‘rsatish; 

investitsiyalarni jalb qilish; 

texnologiyalar transferi bilan bogʻliq axborotni tarqatish. 
Texnologiyalar transferi markazini tashkil etish, qayta tashkil etish va 
tugatish qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi. 
Innovatsion klaster
tegishli hududda innovatsiyalarni yaratishda 
ishtirok etuvchi innovatsion faoliyat subyektlarining, innovatsion faoliyat 
natijalari iste’molchilarining yigʻindisi sifatida yuridik shaxs tashkil 
etmasdan tuziladi va ushbu subyektlarning, iste’molchilarning asosiy 
maqsadi 
samarali 
hamkorlik 
qilishdan, 
quvvatlardan 
birgalikda 
foydalanishdan hamda bilimlar, ko‘nikmalar almashishdan, shuningdek 
texnologiyalar transferiga ulushni ta’minlash orqali innovatsion faoliyatni 
ragʻbatlantirishdan iborat bo‘ladi.
Innovatsion klaster faoliyatining asosiy yo‘nalishlari quyidagilar:

muayyan innovatsiyalarni yaratish, shuningdek bozor ehtiyojlarini 
qanoatlantirish uchun ilm-fan, ta’lim va ishlab chiqarish sohasidagi 
innovatsion faoliyat subyektlarining salohiyatini birlashtirish; 

innovatsion klastyerlar faoliyatiga taalluqli bo‘lgan kadrlarni 
tayyorlashga va qayta tayyorlashga, shu jumladan innovatsiyalarni yaratishga 
doir buyurtmalarni shakllantirish; 

yangi 
yoki 
yaxshilangan 
ishlanmalarni 
ishlab 
chiqarishga 
ixtisoslashgan yangi tarmoqlar va korxonalar tashkil etishga ko‘maklashish; 

innovatsion faoliyat natijalarini birgalikda bozorda ilgari surish. 
Innovatsion klaster iqtisodiyot ehtiyojlaridan kelib chiqqan holda, 
innovatsion faoliyat subyektlarining o‘zaro manfaatdorligi asosida tashkil 

---

228 
etiladi va qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ularning qarori bo‘yicha 
tugatiladi. 
Asosiy faoliyat turi xavfli innovatsion loyihalar amalga oshirilishini 
moliyalashtirishdan iborat bo‘lgan ham yuridik shaxs shaklida tashkil 
etiladigan, ham yuridik shaxs sifatida tashkil etilmaydigan ixtisoslashtirilgan 
moliya institutlari 
venchur tashkilotlar, fondlar, shirkatlardir
. 
Yuridik va jismoniy shaxslar, shu jumladan chet ellik yuridik va 
jismoniy shaxslar venchur tashkilotlarining ta’sischisi bo‘lishi mumkin.
Venchur tashkilotlari: 

yangi tashkil etilayotgan yuridik shaxslarning ustav fondida ulush 
asosida ishtirok etishga;

o‘z mablagʻlarini yangi ishlanmalarni amalga oshirish uchun garovsiz, 
kafilliksiz va kafolatsiz berishga haqli. 
Venchur tashkilotlarini tashkil etish, qayta tashkil etish va tugatish 
qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ta’sischilarning qaroriga binoan 
amalga oshiriladi.
Innovatsiya markazi
innovatsion faoliyat sohasida yangi gʻoyalarni 
yaratishdan yangi ishlanmalarni tijoratlashtirishgacha bo‘lgan to‘liq ishlar 
turkumini amalga oshirish maqsadida yuridik shaxs shaklida tashkil etiladi. 
Innovatsiya markazi faoliyatining asosiy yo‘nalishlari quyidagilardan 
iborat: 

yangi gʻoyalar va ishlanmalar bazasini shakllantirish; 

yangi gʻoyalarni takomillashtirish va kuchaytirish bo‘yicha chora-
tadbirlar ko‘rish (akseleratsiya);

innovatsiyalarga yangi gʻoyalar va ishlanmalarni tatbiq etish uchun 
moddiy-texnik shart-sharoitlarni ta’minlashga ko‘maklashish;

innovatsion menejment bo‘yicha treninglar o‘tkazish;

innovatsion loyihalarni moliyalashtirish va ularni amalga oshirishga 
ko‘maklashish;

marketing tadqiqotlari o‘tkazish; 

yangi ishlanmalarni bozor talablariga yo‘naltirish va moslashtirish 
bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqish;

innovatsion faoliyat subyektlari o‘rtasida kooperatsiyani rivojlantirish; 

yangi gʻoyalar, ishlanmalar va texnologiyalarni ommalashtirish 
maqsadida reklama va ko‘rgazmaga oid xizmatlar ko‘rsatish. 

---

229 
Innovatsiya markazini tashkil etish, qayta tashkil etish va tugatish 
qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.