(sklera)ning rangi oq bo'lib, bir qismi qovoqlar ostidan ko'rinib turadi.
Skleraning orqa tom onidagi qismi tesliik b o 'lib , k o 'rish nervi shu
teshikdan o'tadi.
Skleraning oldingi qismi tiniq, qavariqroq bo'lib, shox
pardani hosil qiladi. Tashqi yoki sklera qavatning 1/5 qismi muguz
pardaga, 4/5 qismi orqa oqsil pardaga to 'g 'ri keladi. Shox pardada qon
tomirlar bo'lmaydi.
O 'rta - tomirli pardada qon tomirlar va pigment ko'p. Turli kishilarda
pigment miqdori har xil bo'ladi. Ba’zi odamlarda ko'zning o'rta pardasi
pigmentsiz bo'lib, qon tomirlar ko'rinib turadi. Shuning uchun ko'zi
q izg'ish b o 'lad i. Tom irli p ard a oldingi - ran g d o r p ard a, o 'r ta -
kipriksimon tana va orqa - xususiy tomirli qismga bo'linadi. Rangdor
p ard ad a ikki xil: radial va halqasim on
shakldagi silliq m uskullar
joylashgan bo'lib, xalqasimon muskullar qisqarganda ko'z qorachig'i
torayadi, radial muskullar qisqarganda esa qorachiq kengayadi. Rangdor
pardaning o'rtasi teshik bo'lib, u qorachiq deb ataladi. Kipriksimon tana
tomirli pardaning qalin tortgan o 'rta qismini egallab turadi. Kipriksimon
tananing ichki qismida silliq muskul tolalardan iborat kipriksimon
m uskullar b o 'lad i. K ipriksim on m uskullar
kipriksim on boylam lar
yordamida gavharning pay va xaltachasiga birikadi.
K o'z soqqasining ichki pardasi, ya’ni to ‘r parda murakkab tuzilgan
bo'lib, rivojlanishiga k o 'ra ko'rish nervi bilan bir butun hisoblanadi.
T o'r parda ko'zning butun bo'shlig'ini qoplab turadi. Turli ta ’sirni qabul
qiluvchi 130 mln. ta tayoqcha va 7 m illionta kolbacha shaklidagi
hujayralar to 'r pardaning retseptorlari hisoblanadi. K o'z soqqasining
yadrosi suyuq, gavhar va shishasimon tanadan iborat. Rangdor pardaning
orqasida yasmiq shaklidagi, juda tiniq, ikki tomoni qavariq linza -
gavhar
joylashgan. G avharning orqa tom oni oldingi tom onga q araganda
qavariqroq bo'ladi. G avhar yarim suyuq bo'lib, yupqa tiniq kapsula
ichida joylashgan. G av h ard a qon tom irla ri b o'lm ay di. U ni k o 'z
kameralarini to'ldirib turadigan maxsus suyuqlik oziqlantiradi. Shox
parda bilan rangdor pardaning o'rtasida kichkina bo'shliq bo'lib, u
ko'zning oldingi kamerasi deyiladi. Rangdor parda bilan gavhar o'rtasida
ham bo'shliq bo'lib, u ko'zning orqadagi kamerasi deyiladi.
Har bir ko'rish nervida 1 mln. ga yaqin nerv tolalari bor. T o'r pardada
k o 'rish nervining kirish joyi - k o 'r dog' va n arsalarn i yaxshiroq
ko 'rad igan sariq dog' bor, dog'ning o 'rtasid a chuqurcha bo'lib, u
markaziy chuqurcha deyiladi. Ko'zning ayrim qismlari: shox parda, gavhar,
137
www.ziyouz.com kutubxonasi
shishasimon qism o'zidan o4adigan yorug4lik nurlarini sindiradi. Ko'zga
yorug'lik nurlari t a ’sir etganda rodopsin va iodopsin parchalanib,
kimyoviy reaksiya sodir bo'ladi. Ko'zning
nur sindiruvchi qismlariga
shox parda, suvsimon suyuqlik, ko'zning oldingi kamerasi, gavhar va
shishasimon tana kiradi. Ko'zning sindirish kuchi ko'proq shox parda
va gavharning nur sindirishiga b o g iiq bo'ladi.
N ur sindirish dioptriy
bilan o'lchanadi. Bir dioptriy deganda, fokus o ralig'i 1 m b o'lgan
linzaning nur sindirish kuchi tushuniladi. Agar nur sindirish kuchi oshsa,
fokus oralig'i qisqaradi.
Parallel yorug'lik nurlari shox parda va gavharda singandan so'ng,
m ark aziy c h u q u rlik n in g bir n u q ta sid a to 'p la n a d i va m arkaziy
chuqurchada narsaning fokusi bo'ladi. Shox parda,
gavhar orqali sariq
dog' markaziga o'tgan chiziq ko'rish o'qi deb ataladi.
Narsalar tasviri to 'r pardaga kichkina va teskari bo'lib tushadi. Narsa
ko'zdan qancha narida tursa, to 'r pardadagi tasvir shuncha kichik bo'ladi
va aksincha, narsa ko'zga yaqin tursa, to ‘r pardadagi tasvir shuncha katta
bo'ladi.
Download
Do'stlaringiz bilan baham: