Fuqarolik huquqi savollar javoblar

Интеллектуал фаолият натижаларига қуйидагилар киради:
- фан, адабиёт, санъат асарлари, ижролар, фонограммалар, эфир ёки кабель орқали кўрсатув ёки эшиттириш берувчи ташкилотларнинг кўрсатувлари ёки эшиттиришлари;
- электрон ҳисоблаш машиналари учун дастурлар ва маълумот-лар базалари;
- ихтиролар, фойдали моделлар, саноат намуналари;
- селекция ютуқлари;
- ошкор этилмаган ахборот, шу жумладан, ишлаб чиқариш сир-лари (ноу-хау).
Фуқаролик муомаласи иштирокчиларининг товарлари, ишлар ва хизматларнинг хусусий унсурларини акс эттирувчи воситаларга нисбатан бўлган ҳуқуқпарга ҳам мутлақ ҳуқуқлар ҳақидаги қоидалар қўлланилади. Маълумки, фуқаролик муомаласида турли-туман субъектлар иштирок этади, айни вақтда, муомалада хилма-хил маҳсулот­лар ва хизматлар ҳам ҳаракатда бўлади. Мана шундай шароитда субъектлар, улар ишлаб чиқарган товарлар ва кўрсатадиган хизматлар алоҳида фарқлаш белгиларига эга бўлиши шарт, акс ҳолда, турли англашилмовчилик, қийинчиликлар вужудга келиши мумкин. Ана шундай фарқлаш белгилари фуқаролик муомаласи иштирокчиларининг ўзларини, унинг ишлаб чиқарган товарлари, бажарадиган ишлари ва кўрсатадиган хизматларининг хусусий аломатларини (индивидуал белгиларини) акс эттирувчи воситалар бўлиб ҳисобланади. Бундай алоҳида фарқлаш белгиларининг қуйидаги турлари мавжуд:
- фирма номлари;
- товар (хизмат кўрсатиш) белгилари;
- товар чиқарилган жой номи.
Маълумки, интеллектуал фаолият энг тез ривожланиб бораётган динамик жараён ҳисобланади. Юксак суръатлар билан давом этаётган бу жараён натижасида интеллектуал фаолиятнинг янги маҳсуллари вужудга келмоқда. Масалан, топограл(улчаш) ва интеграл(ҳисоблаш) микросхемалар. Гарчи улар мавжуд қонунларда назарда тутилмаган бўлса ҳам уларга нисбатан ФКнинг 1031-моддаси 3-қисмида белгиланган қоидалар мазмунидан келиб чиқиб, интеллектуал мулк ҳақидаги қоидалар қўлланилади. Фуқаролик муомаласи иштирокчиларининг улар ишлаб чиқараётган товарлар, кўрсатадиган хизматларининг янги фарқлаш белгилари вужудга келиши мумкин ва бундай ҳолда ҳам уларга нисбатан ФКнинг IV бўлимига тегишли қоидалар қўлланилади.

6. Prokat shartnomasi (tushunchasi, belgilari) Aholiga xizmat ko'rsatish yuzasidan tuziladigan shartnomalardan

biri prokat shartnomasidir. Prokat shartnomasining ta ’rifi Fuqarolik Kodeksi
558-moddasining 1-qismida berilgan bo'lib unga ko'ra, prokat shartnomasi
bo'yicha doimiy tadbirkorlik faoliyati sifatida mol-mulkni ijaraga beruvchi
haq evaziga ijaraga oluvchiga vaqtinchalik egalik qilish va foydalanish
uchun ko'char mol-mulkni topshirish majburiyatini oladi.
Ushbu tarifdan prokat shartnomasining quyidagi huquqiy belgilarni
ko'rsatib o'tish mumkin.
Birinchidan, prokat shartnomasi ikki tomonlama shartnomalar
turkumiga kiradi. Chunki shartnoma taraflarining (ijaraga beruvchi va ijaraga
oluvchilarning) har ikkisida ham tegishli huquq va majburiyatlar mavjud.
Ikkinchidan, shartnoma har doim haq baravariga tuziladi. Bunda
mol-mulkni ijaraga beruvchi haq evaziga ijaraga oluvchiga vaqtinchalik
egalik qilish va foydalanish uchun topshirish majburiyatini oladi.
Uchinchidan, shartnoma konsensual harakterga ega. Shartnoma
yuzasidan taraflar o'rtasida huquq va majburiyatlar o'zaro kelishuvga
erishilgan paytdan boshlab vujudga keladi.