Фуқаро бинолари архитектураси фанидан маърузалар матни

техник талабларга 
мувофиқлигини унинг конструктив 
ечими белгилайди. Бинонинг конструктив ечими механика, физика 
қонунларига ва кимёвий қонунларга тўла мувофиқ бўлиши зарур. Бинолар ва 
уларнинг алоҳида конструктив қисмларига ва
элементларига бўладиган ташқи 
ва ички таъсирлар жуда хилма-хил (2.7-расм). Уларни куч ва куч бўлмаган 
(муҳит) таъсирларга бўлиш мумкин.
Куч таъсирларга
: бино элементларининг хусусий оғирлиги ва ер 
остидаги элементларга грунтнинг босими каби доимий юклар; қўзғалмас 
жиҳозлар, узоқ сақланадиган юклар ва пардадеворлар каби элементлардан 
ҳосил бўладиган узоқ вақт таъсир этувчи юклар; қўзғалувчан жиҳозлар, 
одамлар, қор ва шамол таъсирада ҳосил бўлувчи қисқа вақт таъсир этувчи 
юклар; шунингдек зилзила ва авариялар туфайли бузилишлар таъсирида 
ҳосил бўлувчи алоҳида юклар киради. 
Куч бўлмаган таъсирларга
ташқи ва ички ҳаво температураси, 
намлигида бўладиган ўзгаришлар таъсири, ёғингарчилик қуёш радиацияси, 
ҳаво муҳитида ва ер ости сувларида бўлиши мумкин бўлган кимёвий 
агрессив моддалар таъсири, биологик таъсирлар ва бошқалар киради. 
Ташқи таъсирларга мос равишда бинога ва унинг конструкцияларига қуйидаги 
талаблар қўйилади. 
Мустаҳкамлик
– конструкциянинг ташқи таъсирларни бузилмасдан 
ва жиддий қолдиқ деформацияларсиз қабул қилиш хусусияти.

---

28 
2.7-расм. Биноларга бўладиган ташқи таъсирлар.
 
Устуворлик
(бикирлик) – конструкциянинг ташқи таъсир остида ўз 
мувозанатини сақлай билиш хусусияти. 
 
Узоққа 
чидамлилик
– 
конструкциянинг 
мустаҳкамлик 
ва 
устиворликни узок вақт сақлаб қолиш хусусияти. 
 
Изоляция (ўтказмаслик) хусусиятларининг барқарорлиги
. Бу 
талаб ташқи ва ички тўсиқ конструкцияларга таалуқли бўлиб, мустаҳкамлик 
етарли бўлган ҳолларда эксплуатацион сифатларнинг ёмонлашувининг 
олдини олади. 
Юқоридаги талабларга тўлик жавоб берадиган конструктив ечим 
бинонинг техник мақсадга мувофиқлик даражасини белгилайди.
Биноларга 
меъморий-бадиий
маьнодорлик талабини қўйишнинг боиси 
шуки, бинода кечадиган ҳар қандай ижтимоий ёки ишлаб чиқариш жараёни 
инсоннинг нафақат моддий, айни пайтда маънавий эхтиёжлар соҳасига ҳам 
таъсир кўрсатади. Шунинг учун шу жараёнлар кечадиган бино ўзининг 
ташқи
 
кўриниши, ички қиёфаси орқали кишилар онгига ва кайфиятига 
ижобий таъсир кўрсатиши бошқача қилиб айтганда, кўзни қувонтирадиган 
бўлиши талаб қилинади.