Foydali qazilmalarni boyitish jarayonlari

Ishqalanish va zaryadlangan yuza bilan ta’sirlashish orqali 
elektrlashtirish.
Ma’lum sharoitda bir–biriga ishqalanish natijasida barcha fizik 
jismlar o‘lchami va ishqalanish zaryadining ishorasi turlicha bo‘lib 
elektrlanadi. Bitta jismning o‘zi boshqa, unga ishqalanuvchi jismning fizik 
xossalariga qarab o‘lchami va ishorasi turlicha zaryad olishi mumkin. 
Masalan, 
metallar 
shishaga 
ishqalanganda 
manfiy, 
kauchukka 
ishqalanganda esa musbat elektrlanadi. Har xil turdagi jismlar bir–biriga 
ishqalanganda ular o‘lchami bir xil, ishorasi har xil elektr zaryadlari bilan 
zaryadlanadi [1]. 
Mineral zarrachalarning ishqalanish orqali elektrlanishi ularning 
elektrostatik maydonda o‘zini turlicha tutishi bilan tushuntiriladi.
Tajriba natijasida elektrostatik maydonda bir xil mineral 
zarrachalarning hamma vaqt musbat zaryadlangan, boshqalarning esa 
manfiy zaryadlangan elektrod tomonga og‘ishini, minerallarning bir 
qismini esa elektrodlar qutblanishini sezmasligi aniqlangan. Bu birinchi va 
ikkinchi turdagi minerallarning ular og‘adigan elektrodning ishorasiga 
teskari triboelektr zaryadi ishorasiga, og‘ishmaydigan zarrachalar esa juda 
kichik ishqalanish zaryadiga ega ekanligini ko‘rsatadi. 
Mineral zarrachalarni, shuningdek, zaryadlangan elektrod bilan 
to‘qnashtirib 
ham 
elektrlashtirish 
mumkin. 
Turli 
xil 
elektr 
o‘tkazuvchanlikka ega zarrachalar zaryadlangan elektrod bilan 
to‘qnashganda ular turli kattalikdagi zaryadlarni oladi. Nisbatan yuqori 
elektr o‘tkazuvchanlikka ega minerallar birozdan so‘ng elektrod bilan bir 
xil ishorali zaryad oladi, dielektrik zarrachalar esa elektrodga tortilgancha 
qoladi. 
Zaryadlangan 
yuzada 
elektr 
o‘tkazuvchi va dielektrik 
minerallarning o‘zini turlicha tutishi ularni elektr maydonida ajratishda 
keng ishlatiladi.
Mineral zarrachalarni zaryadlashning boshqa usullari elektr usulida 
boyitish amaliyotida ko‘p tarqalmagan.