Физиология, психология, Г. Гельмгольц, психофизиология, психофизика, Э. Вебер, Т. Фехнер, В. Вундт, экспериментал психология, Э. Титченер, лаборатория методлари


Ирода механизмлари.Ирода ихтиёрий ҳиссиёт сифатида



Download 2,65 Mb.
bet85/96
Sana19.11.2022
Hajmi2,65 Mb.
#869035
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   96
Bog'liq
2 5449822545207370529

8.5.Ирода механизмлари.Ирода ихтиёрий ҳиссиёт сифатида.

Психологияда иродавий акт тугрисида мулоҳаза юритилганда шу нарса таъкидланадики, иродавий зур беришнинг ички кечиши факат карорга келишда пайдо булмайди, банки уни ижро этиш жараёнида жадал суръагга эришишда хам амалга ошади. Бунинг психологик маъноси шуки, кабул килинган карорни ижро этиш (бажариш) аксарият коллар да субъектив ва объектив хусусиятли бир талай карама-каршиликларга дуч келади, уларни енгиб ўтиш эса иродавий зўр беришни, зўрикишни талаб килади. Чунончи, бозор иктисодиётига максад ва вазифасиз, тасодифий ёндашув сифатида мослаётган шахс ўз турмуш тарзини ўзгартирмаса. узокни кўзлаб йш юритмаса (бугунги куни утган и га шукур килиб яшаса), фаоллик кўрсатмаса, имкониятидан фойдаланмаса, бир катор кийинчиликларии келтириб чикаради. Инсоннинг ўзлиги билан ички кураши, характер хислатларини ўзгартиришга интилиши иродавий зур бериши туфайли амалга ошади, холос. Шунингдек, инсон санитарияга, гигиенага риоя килиб яшаши (сайр килиш, хона хавосини алмаштириш, овкат хазм булишини кутиш, озодаликка эътибор килиши янги куникмаларни эгаллаш каби) иродавий зур беришни такозо этади. Бу психологик вокеликнинг негизида инсонни олдин ҳаяжонга солмаган, ташвишлантирмагаи нарсаларга эътибор килиш механизми ётганлиги туфайли фавкулоддаги каршилик салбий хис туйгуларни (стресс, аффект, фрустрация кабиларни) вужудга келтиради. Ҳолбуки шундай экан, шахснинг узини узи билан ички рухий кураши натижасида муваффакиятга эришилса, у холда ижобий хусусиятли хиссий кечинмалар юзага келади, ўзининг устидан узи хукмрон лик туйгулари, уз куч ва кудратига ишонч, уни англаб етиш, узига узи буйрук бериш, узини узи назорат килиш, узини олдига куйган энг мухим максаддарга эришиш имкониятини тушуниш руёбга чикади. Ушбу рухий жараёнлар муаммо ечимида иштирок этишидан катъи назар, иродавий зур бериш ва унинг ички кечиши кучли зўрикишлар туфайли амалга ошади. Бу ўринда шахснинг харакгери, индивидуал хусусиятлари, ижтимоий шартланган хислатлари, ҳар бир нарсага жиддий муносабати етакчи ва устувор ахамият касб этади. Айникса, узини узи бошкариш, гуманистик психология таркибидаги категориялар хамда уларнинг ҳаёт ва фаолиятда намоён булиши мухим роль ўйнайди. Маълумки, шахсий майллар, установкалардан ташкари, унга ижтимоий установкаларнинг таъсири, уз роли, статуси юзасидан бахолаш тизимининг тўгри шаклланганлиги бунда алоҳида аҳамиятга эга.


Назорат учун саволлар:
1.Ирода ҳақида умумий тушунча?
2. Иродавий ҳаракатлар ва иродавий жараёнларнинг тавсифи?
3.Ироданинг асосий хусусиятлари?
4.Хулқ-атворни иродавий бошқарув.Шахс иродасининг шаклланиши?
5.Ирода механизмлари.Ирода ихтиёрий ҳиссиёт сифатида?


Download 2,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   81   82   83   84   85   86   87   88   ...   96




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish