«fizika va kimyo» kafedrasi hayvonlar biokimyosi

 
60– tajriba. Qonda , siydikda glyukoza miqdorini ortotoludin reaktivi 
bilan aniqlash 
Kislotali muhitda yuqori harorat ta‘sirida glyukoza bilan 0- oludin ko‘k- 
yashil kompelks hosil qiladi, bu rangning intinsivligi glyukozaning 
konstentrastiyasiga bog‘liq, optik zichlik spektrnofotometr bilan o‘lchanadi. 
Kerakli 
asboblar
:probirkalar, 
1,2 
mlli 
pipetkalar,stentrafuga 
spektrofotomert, suv hammomi. 
Reaktivlar
: ortotoludin reaktivi, 0,15 g tiomochivinani 94 ml sirka kislotada 
eritiladi va 6 ml orto-toludin qo‘shiladi. Bu reaktiv muzlatgichda saqlanadi, trixlor 
sirka kislotasining 5% li eritmasi, glyukozaning standart eritmasi, 100 ml kolbaga 
solib, 0,2% benzoy kislotasining eritmasida eritiladi va muzlatgichda saqlanadi. 
Ishning borishi
:.
Stentrafuga probirkasiga 0,9 ml 5% li xlorsirka kislotasi 
solinadi va 0,1 qon yoki siydik qo‘shiladi. Probirka chayqatiladi va 2500 ayl\ 
minutda 10 minut stentrafuga qilinadi. So‘ngra tiniq suyuqlikdan 0,5 ml olib 
probirkaga solinadi hamda 4,5 ml orto-toludin reaktividan qo‘shiladi, tiqin bilan 
berkitiladi va 8 minut qaynab turgan suv hammomida olib turiladi. 
Topshiriqlar: 
 
12- Mashg’ulot 
 
 MUSKUL TO’QIMASI 
1. Muskul to‘qimasi- go‘shtning muhim komponenti hisoblanib, uchga 
bo‘linadi: 
Targ’il chiziqli, silliq yoki chiziqsiz va yurak muskuli.
Muskullar masalan, qon 
aylanishida, nafas olishda, tomirlardagi tonuslarni bir xil ushlab turish va boshqa 
jarayonlarda juda muhim fiziologik funktsiyalarni bajaradi. Muskul tarkibi 
quyidagicha tuzilgan: 
Suv- 72-82 
Oqsillar- 16,5-20,9 
Lipidlar (ularning tarkibi o‘zgarib turadi, chunki bu narsa emishga bog‘liq), 
Azotli moddalar (taxminan 1% ATF, ADF, AMF, inozit kislota, erkin 
aminokislotalar, kreatin, kreatinin, fosfokreatinin, karnozin, anserin va boshqalar). 
Azotsiz moddalar (glikogen- 0.3-0.4 glikoliz mahsulotlari, glikogenoliz va 
trikarbon kislotalar tsikli), vitaminlar, makro va mikroelementlar. 
Oqsillar – muskul to‘qimasining eng muhim tarkibiy qismlaridan biri bo‘lib, 
ular sarkoplazmatik, miofibrillyar va stroma oqsillariga bo‘linadi. Saokoplazmatik 

---

oqsillarga miogenlar, mial‘buminlar, mioglobilinlar va mioglobinlar kiradi. 
Miogenlar- oqsillarni, ya‘ni muskul oqsillarining 30% ni tashkil etadi. Miogenlar 
ikkiga bo‘linadi: 
A
va 
B 
miogenlar. 
A 
miogenlar al‘dolaza fermentining tarkibiga 
kiradi, 
B 
miogenlar katalitik ta‘sir qila olmaydi. 
Mioglobulinlar suvda erimaydi, tuzli eritmalar bilan ajratib olinadi. Ular 
xromoproteinlarga kirib, oqsil va gendan tashkil topgan. Molekulyar og‘irligi 
17000. Mioglobin, gemoglobinga o‘xshab, molekulyar kislorodni bog‘lab olish va 
berish xususiyatiga ega. 
Miofibrillyar oqsillarga miozin, aktin tropomiozin va troponin kiradi. 
Oqsillar muskullarni qisqarishida ishtirok etib hamma oqsillarning 50% ini tashkil 
qiladi. Miozin- ATF ni parchalash xususiyatiga ega. U aktin bilan birikadi va 
qisqaruvchi kompleks- aktiomiozinni qisqarishi kimyoviy energiya hisobiga sodir 
bo‘lib, bunda magniy ioni ishtirokida miozin ta‘sirida ATF parchalanib, ADF va 
anorganik fosfat kislotani hosil qiladi. 
Aktin oqsili suvda eriydi, miozin bilan kompleks hosil qiladi va hamma 
oqsillarning 15% ini tashkil qiladi. Stroma oqsillari muskul oqsillarini 10% ini 
tashkil qiladi, suvda va tuzli eritmalarda erimaydi. Bu guruh oqsillariga kollagen 
va elastinlar kiradi. Maydalangan muskulni ekstraktsiya qilinganda oqsilsiz
moddalar oson suvli eritmaga o‘tadi. 
Muskul to‘qimasining tarkibida turli xil fermentlar: masalan, lipazalar, 
oksidoreduktazalar bor. 
Laboratoriya mashg‘uloti mavzusi bo‘yicha B/BX/B jadvalini to‘ldiring.