«fizika va kimyo» kafedrasi hayvonlar biokimyosi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

I-Mashg’ulot.
MONOSAXARID, DISAXARID VA POLISAXARIDLARGA SIFAT 
REAKSIYALARI
 
Uglevodlar
- o’simlik va h
ayvon organizmlari tarkibiga kiradigan, uglerod, vodorod 
va kisloroddan tashkil topgan birikmalar gruppasidir.Uglevodlar va ularning turli 
xil unumlari, ayniqsa o‘simliklarda ko‘p uchraydi.O‘simliklarning turli qismlari
quruq moddasini 70-80% ini tashkil qilib, o‘simliklar hayotida muhim rol‘ 
o‘ynaydi.Odam va hayvonlar organizmida uglevodlar miqdori 2% ga ham etmaydi, 
lekin ular ovqat bilan ko‘p miqdorda qabul qilinib, doimo katta miqyosda almashib 
turadi
. 
 
Aksari organizmlarda uglevodlarning unumlari asosan sodda qand- 
glyukoza shaklida to‘qimalarning energiyaga bo‘lgan ehtiyojini,oqsil, nuklein 
kislotalar va yog‘ moddalar sintezi uchun lozim bo‘lgan uglerod atomlarining 
aksari qismini ta‘min qiladi. 
Ko‘p hollarda uglevodlar boshqa sifnga mansub komponentlar bilan 
qo‘shilib murakkab birikmalar, oqsillar bilan glikoproteinlar, yog‘lar bilan 
glikolipidlar hosil qiladi. 
Uglevodlar tarkiblarining murakkabligiga qarab uch turkumga bo‘linadi: 
monosaxaridlar - ular sodda qandlar deb ham ataladi, oligosaxaridlar, ikki yoki bir 
necha monomerlarning birikib hosil qilgan zanjirlari birikib-disaxaridlar, 
trisaxaridlar va hokazolarni hosil qiladi, polisaxaridlar-yuksak molekulyar massaga 
ega 100 va mingdan ortiq monomerlar tutadilar.