Fizika va astronomiya

Nazorat savollari:

1. 
   . < )'qitish (cxnologiysini qanday tushunasiz?
   
2. 
   li/ika o’qitish texnologiysiga ta’rif bering.
   

V Ei/ikii o’qitish texnologiyasi qanday muhim elementlami o‘z k'lllgn olndl?

4. 
   O’qitish tcxnologiyasining o‘ziga xos xususiyatlari nimalar- dnn iborat?
   
5. 
   O’qitish texnologiysiga qanday ta’rif berish mumkin?
   

8-§. Fizika о‘qitish metodlari va ularni sinflarga ajratish

O'qitish jarayonida asosiy vazifani bajaruvchilar - o'quvchi bilan o‘qituvchidir. Warning bir-biriga bo‘lgan muomalasi va faoliyati o‘ziga xos ma’noga ega bo‘lib, bilim berish jarayonida ulaming hamkorligi turlichadir. Ushbu harakatni, boshqacha aytganda, o'qituvchi bilan o'quvchilaming birgalikdagi harakatini o‘qitish metodi deb aytamiz. Odatda, agar o'qituvchi o‘quvchilarga o‘zi gapirib, aytib bersa, bu o‘qituvchi og‘zaki metodni qo‘lladi deymiz; agar o'quvchi va o‘quvchilar darslikdagi matnni mustaqil o‘qib o'rganishsa, uni kitob bilan ishlash metodi; o‘quvchilar masala yechishsa - masala yechish metodi qo‘llandi deb aytamiz. O'qituvchi bilan o'quvchi va o'quvchilaming bunday harakatlarini sanab ko'rsak, ular juda ko'p. Ulaming har biriga to'g'ri kelgan faoliyatning barchasini metod deb qabul qilsak, ulaming soni ham shuncha ko'p bo'ladi. Pedagogika va didaktikadan o'quv kitoblarining mualliflari ham o'qitish metodlarini turlicha aytishadi va ulaming mazmunini ham har xil ta’riflashadi. Ayrim mualliflar o'qitish metodini o'quv ishini bajarishning yig'indisi deyishsa, ikkinchilari - o'qituvchilami o'quvchilami bilmaslikdan bilishga olib kelish yo'li deyishadi, uchinchilari esa, o'qitish mazmunining shakli deyishadi, to'rtinchilari bo'lsa, maqsadga erishish uchun o'qituvchi bilan o'quvchilaming birgalikdagi harakati qatori qarashadi. Shuning uchun, «o'qitish metodi» degan atamaning nima ekanligini bilib olish zarur.

Metod grekcha so'z bo'lib, tadqiqot yo'li, maqsadga erishish yo'li degan ma’noga ega. U tadqiqotga tegishli maqsadni ko'zlab, ma’lum harakat tufayli amalga oshiriIganidan, uning mazmunini - qo'yilgan maqsadga intilgan odamning harakatlari tizimi qatori qarash mumkin. Odamning harakati, aniq maqsad bilan, qandaydir obyektga qaratilgan tegishli vositalar yordamida olib boriladi. Natijada, obyekt tegishli o'zgarishga duchor bo'lib, kerakli natija kelib chiqadi. Agar natija qo'yilgan maqsadga to'g'ri kelsa, unda qo'llanilgan metodning to'g'ri ekanligi tasdiqlanadi. Demak, metod tushunchasining tuzilish modelini quyidagicha ko'rsatish mumkin: 1. Qo'yilgan maqsad. 2. Qo'yilgan maqsadga eltuvchi harakat. 3. Harakatga kerak bo'luvchi vositalar. 4. Bajarilgan harakat tufayli

obyektning o‘zgarishi. 5. Natija yoki qo'yilgan maqsadga erishish. Bularning ketma-ketligi 8.1-rasmda ko‘rsatilgan.