«физика ва астрономия тарихи» ЎҚув фани бўйича таълим технологияси

Б.Б.Б. методи асосида тарқатма материаллар

	Тушунча	Биламан “+”, Билмайман “-”.	Билдим “+”, Билаолмадим “-”.
	Ньютон механикаси билан Лагранж-Гамильтон механикаси орасидаги фарқни очиш
	Энг кичик таъсир принципини механикадаги ўрни ва уни Асосланиши
	Функционал ва вариацион каби тушунчаларни очиш
	Энг кичик таъсир принципини бирлиги ва унинг физик мазмуни ойдинлаштириш
	Энг кичик таъсир принципини Лагран ж функцияси орқали ифодалаш
	Энг кичик таъсир принципини физиканинг бошқа бўлимлардаги ўрни
	Эркин моддий учун ларанж функцияси қандай ифодаланади .
	Ўзаротаъсирда бўлган моддий нуқталар учун Лагранж функцияни ифодаси
	Умумлашган координаталарда Лагранж функциясининг кўринишлари

Визуал материаллар
2-илова
Ўқув материаллари


ХIX асрда Ньютон қонунлари француз математиги Жозеф Луи Лагранж ва ирланд физиги Уильям Роуэн Гамильтон томондан таҳлил қилиниб, сўнгра улар томонидан механика қонунлари бутунлай бошқача таърифланди.Уларнинг иккаласи ҳам ньютон механикасини гўзаллигини тан олган ҳолда унинг нафис томонларини яънада равшанроқ кўрсатиш мақсадида математик тавсифни тамоман ўзгартирдилар. Натижада механиканинг бошқача тушунтириш усули, яъни Лагранж-Гамильтон механикаси пайдо бўлди.Айниқса, Гамилтоннинг ишларида классик физикани «ағдариб»ташлайдиган фикрлар, хусусан квант физиканинг нафаси бор эди.Ньютон механикасини математик таърифини ўзгартиришда Гамильтонҳаракат қонунлариниматематика нуқтаи назаридан қисқа ва лунда ифодалаш мумкинлигини англаб етди. Ёруғлик нури каби зарралар ҳам ҳаракти пайтида энг қисқа йўлни танлашга мойил экан.Моддий зарраларни ҳаракатини бу хусусияти ёруғлик тулқинига ўхшашлигини сезган Гамильтон уларнинг математик ифодаси ҳам бир хил бўлиши керак деган фикрга келди .Шу боис энг кичик йўл танлашни зарраларга татбиқ этилиши ва механик ҳаракатларни янги математик шаклда ёзилиши табиатнинг уйғунлигини яъна бир бор исбот этди.натижада энг кичик таъсир принципи асосида энергетик характерга эга бўлган янги механика пайдо бўлди ва у ҳозирда классик механика номи билан аталабошлади.Бу принципдан сал кейинроқ яширин принцип зарра-тўлқин дуализми асосида янги фан-квант механика юзага келди