Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

 
Ko`z kasalliklarini keltirib chiqaruvchi sabablar: 
1.Moddali mizoj buzilishi sababli 
2.Tarkib buzilish sababli yoki uzluksizlikning buzilishi tufayli 
Ko`z sog’ligini saqlash uchun bilish lozim
: 
-changdan 
-tutundan 
-issiq va sovuqlikda mo`tadil bulmagan havodan 
-qattiq sovuq 
-issiq (samum) shamollardan 
-uzoq vaqt bir narsaga tikilib turishdan saqlanish kerak 
-ko`p yig’lash ko`zni tozalovchi tadbirlardan 
Ko`zga zarar yetkazadigan narsalar
: 
-yorug’ narsalarga uzoq vaqt tikilib qarash 
-mayda xatlarni xaddan tashqari ko`p o`qish 
-ko`p jinsiy aloqa qilish 
-kechki ovqat vaqtida uxlash 
-qonni quyuqlashtiruvchi sho`r, o`tkir, mahsulotlarni yeyish 
-Hammomga ko`p tushish 
-haddan tashqari ko`p uyqu 
-qattiq yig’lash 

---

187 
-tomirdan ko`p qon oldirish 
-ketma-ket qortiq qo`yish 
Noxuna (zafra) xastaligi 
Ko`z shilliq pardasi yoki ko`z g’o’lagini o`rab turgan pardaning o`sishidir. 
Parda ko`zning ichki (burun tomon) burchagidan boshlanib, shilliq qatlamga 
yoyiladi, ba`zan muguz qavatini qoplab hatto ko`rish teshigini berkitadi. Noxuna 
qattiq va yumshoq bo`ladi. Rangi: sariq, qizil, gungurt tusli bo`ladi. Shilliq qatlamga 
nisbatan, yaqin turadigani sal yopishgan bo`lib, ilib olganda tez qo`poriladi. Birikib 
ketgan bo`lsa uni shilib olish qiyin bo`ladi.
D
avolash:
Eng yaxshi usul: yumshoq bo`lsa, temir asbob bilan shilib 
olishdir. Qattiq bo`lsa, uchi ilmoqli duk bilan ko`tarilib qiyib olinadi (kesib) yoki 
iloji bo`lmasa, o`tmas tig’ bilan sekin shilib olish kerak. 
Ehtiyot bo`lish kerak: ya`ni, ichki burchak etiga kesish jarayonida 
tegmaslik, aks holda ko`z yoshlanib turish kasalligi kelib chiqadi. Noxuna kesilgach 
ko`zga tuz bilan zira chaynab tomiziladi. Achishtirishga qarshi - tuxum sariqi, gul 
yog’i va binafsha yog’i tomiziladi. Zira tuz bilan chaynab tomizilmasa, shilliq qavati 
ko`z qovoqlariga yopishadi. Yopishmaslik uchun bemor ko`zini aylantirib turishi 
kerak. 3 kundan keyin noxuna qoldig’ini yo`qotish uchun o`tkir shamcha dorilar 
beriladi. Noxuna qalin bo`lsa, o`tkir dorilar foyda qilmaydi. Ko`z dorilaridan har xil 
shamchalar, qaysar shamchasi, o`tkir boshlikun (podsho degani) shamchasi, 
ro`shnoe va dinorjun shamchalari foydalidir.