|
Qon olinadigan tomirlar:
-Qifol va bosh atrofidagi turli tomirlar
-boshning old qismidagi tomirlardan qon olish ko`chirish uchun orqa qismidagi
tomirlardan qon olish tortish uchun foydalaniladi.
4) Mizojni o`zgartiruvchi sovituvchi dorilar - it uzum va qizil taskadan siqib
olinadigan suv, sachratqi suvi, sutcho`p suvi, gul suvi, ispagul shirasi
qizdiruvchi dorilar: mushk, murch, qono`t
qurituvchi dorilar: oltin va kumush tuponi, surma
Bo`shashtiruvchi dorilar: o`rmonkara, sabr, filzaxra, za`faron, qizil guldan
tayyorlanadigan shamchalar.
Yumshatuvchi dorilar: sut, yanchilgan bodom, tuxum oqi, o`simlik shiralari.
Etiltiruvchi dorilar: zarcho`ba, sariq yo`ng’ichka, za`faron suvi, shinni, aynifsa
non botirilgan shinni.
Eritib tarqatuvchi dorilar: anziratgo`shtxo`r, arpabodiyon suvi
Og’riqsizlantiruvchi dorilar: mehrigiyo suvi, ko`knor ,afyun kabilar tavsiya
etiladi.
4.3. §.Quloq kasalliklarini sharqona usulda tashxislash va davolash
Quloq anatomiyasi
191
Quloq eshitish uchun yaratilgan a`zodir. Hamma ovozni qamrab jaranglatish
uchun unga egri-bugri quloq suprasi va toshsimon suyakning ichidan o`tgan burama
qiyshiq teshik qo`yilgan. Tog’ay suyakning qalinligi kam bo`la turib, havoning
ichkariga tomon bo`lgan masofasini uzaytirish uchun u teshik burama qilingan. Agar
teshik buralmay to`g’ri o’tganda masofa qisqa bo`lar edi. Haddan tashqari issiq va
sovuqning quloq ichkarisiga to`satdan tegmasligi, balki asta-sekin yetishi uchun
masofa uzaytirilgan.
Quloqning burama teshigi ichida havo to`xtab turadigan bo`shliqqa borib yetadi.
U bo’shliqning ichki sathiga miyaning juft asablaridan bo`lgan beshinchi juftdan
keluvchi eshituvchi asab tolalari yoyilgan. Bu tolalar havoning urilishidan va
kayfiyatidan ta`sirlanmasligi uchun ancha pishiq qilingan. Ovoz to`lqini o`sha
bo`shliqdagi tolalarga borib yetsa, eshitish quvvati uni sezadi.
Shu asablarning eshitishdagi vazifasi ko`z gavharining ko`rishdagi vazifasiga
o`xshaydi. Quloqning boshqa a`zolarning ko`z gavhariga xizmat qilishi, ya`ni uni
saqlash yoki unga yordam berish uchun yaratilgan va u gavharni o`rab olgan tabaqa
va suyuqliklarga o`xshaydi. Quloq teshigi esa, qorachiq teshigi kabidir.
Quloq tog’aydan yaratilgan, chunki etdan yoki po`stdan yaratilganda, undagi
chuqurlik va egrilik shakli saqlanmas edi. Suyakdan yaratilganda esa, har bir
to`qnashishda aziyatlanar va aziyat berar edi. Shunga ko`ra, u shakli, saqlanishi bilan
birga bukilishi oson bo`lishi uchun tog’aydan yaratilgan.
Quloq boshning ikki tomonida joylashgan. Old tomon ko`rish uchun muvofiqroq
bo`lgani sababli, ko`z oldinga qo`yildi. Soch va bosh kiyimning tagida berkilib
qolmasligi uchun odamlarda quloqni soch o`sadigan joyning tagiga joylashtirdi.
Ba`zida quloq kasalliklari odamni o`ldiradi. Ko`pincha quloq og’riqlaridan qattiq
isitmalar paydo bo`ladi.
QULOQ KASALLIKLARINING IBN SINO BO`YICHA
KLASSIFIKATSIYASI
192
■-Tug’ma quloq kasalliklari
■-Tabiiy quloq kasalliklari
-TUG’MA QULOQ KASALLIKLARI:
■-Samam - eshituv yo`li berk ( tug’ma karlik )
■-Tarsh - eshituv yo`lida nuqson borligi tufayli nisbiy karlik.
■-Vakr - eshituv nervining atreziyasi.
TABIIY QULOQ KASALLIKLARI:
■-Miya zararlanishiga bog’liq kasalliklar ;
■-Yaqin joylashgan a`zolar zararlanishiga bog’liq kasalliklar;
■-Eshitish quvvatiga bog’liq kasalliklar:
-Asabda bo`ladigan ofatlar;
-Teshikda bo`ladigan ofatlar
ESHITISHGA YETADIGAN ZARAR SABABLARI:
■-Zarar miyaning hamkorligidan bo`lgani kabi, biror a`zoning
hamkorligidan;
■-Dastlab tishlar chiqayotganda va og’riyotganda bo`lgani kabi, quloqqa
qo`shni
a`zolardan birisining hamkorligi bilan bo`ladi;
■-Ofat goho eshitish quvvatiga xos, ya`ni u asabda yo teshikda bo`ladi.
QULOQ OG’RIG’I :
■-Buzuq mizojdan;
■-Shishdan;
■-Toshmadan;
Uzluksizlikning buzilishidan paydo bo`ladi.
193
MODDALI
MIJOZ
Belgilari:
Miyaning hamkorligi
bilan bog’langan
quloq kasaliklari
Asabga xos sabab
bo’lgan karlik
ISSIQ MODDALI
MIZOJ
QON VA SAFRO
SOVUQ MODDALI
MIZOJ
SOVUQ YEL VA
YOPISHQOQ XILT
Boshqa sezgilarning ahvoli va
bu jihatdan ularning eshitish
sezgi va harakat quvvatlari
dalolat beradi
Miya quloq teshigi va eshitish yo’larining sog’ligi va
bundan oldin eshitish
quvvatining doimo sog’lom
bo’lgan turganligi belgisi bo’ladi
194
Agar shish asabni
o’zidan bo’lmasa
Uning belgisi tuklarini ko’paytiradigan titratuvchi
isitmalarning davom
yetishi aql chanqashli va alahlash bo’ladi
Kasalikga yiringli shish
yoki asabning
o’zilishidan issiq shish
Bunda tortishish og’riq og’irlik va
lo’qillash bo’lib turadi
Yellar sababli
bo’lgan qarilikga
Quloq shang’ilashi jaranglash
bo’lib og’riqning yo’qligi
Og’riq bilan birga bo’ladigan
qichishish belgilar
Yara va mayda chiqiqlar
sababli bo’lganiga
Agar to’qima
-chipqon va shunga
o’xshash narsadan bo’lsa
-qonda bo’lsa
Unga lukillash belgisi boladi
Ilgari qon oqganligi belgisi bo’lib
195
Do'stlaringiz bilan baham: |
