Farmokognoziya oxiri p65

Mahsulot tayyorlash.
O‘simlik qiyg‘os gullaganda poyasi
o‘rib olinadi (bu vaqtda poyadagi pastki barglar qurib, to‘kilib
ketadi) va quritiladi. O‘simlik qurigandan so‘ng uni silkitib,
gullari va qisman bargi yig‘ib olinadi. Poyasi tashlab yuboriladi.
Tashqi ko‘rinishi.
Tayyor mahsulot gul va qisman barg
aralashmasidan iborat. Bozulbang o‘simligining guli qiyshiq,
labguldoshlarga xos tuzilgan. Guloldi barglari uch qirrali, qat-
tiq. Gulkosachasi voronkasimon kengaygan, 5 ta tomirli va 5
tishli, uzunligi 5—6 mm ga teng, tikansimon o‘tkir uchli.
Gultojisi och pushti, ikki labli, otaligi 4 ta, onalik tuguni 4
bo‘lakli, yuqorida joylashgan. Bargi 3—5 bo‘lakli, qisqa band-
li, tukli, asos qismi toraygan romb shaklida, barg bo‘lakla-
rining cheti biroz tishsimon qirrali.
Kimyoviy tarkibi.
Mahsulot tarkibida vitamin K
1
, 0,6—
1,97 % lagoxilin, 0,67 % flavon glikozidlar, 0,068—0,22 %
efir moyi, 0,20% staxidrin, 44—77 mg% askorbin kislota, 6—
7 % organik kislotalar, 5—10 mg% karotin, 2,58—2,78 %
oshlovchi va boshqa moddalar hamda kalsiy, temir tuzlari
bo‘ladi.
Lagoxilus bargi tarkibida lagoxilin, 0,03 % efir moyi, 11—
14 % oshlovchi moddalar, organik kislotalar, 7—10 mg % ka-
rotin va 77—100 mg% vitamin Ñ bor.
Ishlatilishi.
Mahsulotning dorivor preparatlari bacha-
dondan, o‘pkadan qon oqishini, burun qonashini va gemor-
roidal qon oqishini to‘xtatish, gemofiliya hamda Verlgof
kasalligini davolash uchun ishlatiladi.
Dorivor preparatlari.
Damlama, nastoyka, qaynatma,
quruq ekstrakti (tabletka holida).
JAG‘-JAG‘ YERUSTKI QISMI – HERBA BURSAE PASTORIS
O‘simlikning nomi.
Jag‘-jag‘ (achambiti) — Capsella bursa
postoris Medic, karamdoshlar — Brassicaceae (butguldoshlar —
Craciferae) oilasiga kiradi (16-rangli rasm).
Bir yillik, bo‘yi 20—30 sm (ba’zan 60 sm) ga yetadigan
o‘t o‘simlik. Poyasi bitta, ba’zan bir nechta, tik o‘suvchi,
shoxlangan yoki shoxlanmagan. Ildizoldi barglari bandli, cho‘-
ziq lansetsimon, turlicha qirqilgan barg plastinkasiga ega.
Poyadagi barglari mayda, gullari shingilga to‘plangan. Mevasi —

---

82
qo‘zoqcha. Aprel oyidan boshlab kuzgacha gullaydi, mevasi
iyundan boshlab yetiladi.