Фарғона политехника институти

4. Лойиха усулини қўллаш. 
Лойиха усули йўналтирувчи матн усули билан чамбарчас боғлиқ бўлиб, бу икки 
усул бир-биридан қуйидагича фарқланади. 
 
йўналтирувчи матн усули эътиборни мустақил ўрганишга қаратади; 
 
лойиха усули, мустақил ўрганишдан ташқари, эътиборни касбни 
эгаллашда керақли шахсий қобилиятлар ва кўникмаларни ўрганишга қаратади. 
 
Лойиха усули хусусан лойиҳалар билан ишлашни ўрганиш ҳамда 
ўзлаштиришни кучайтириш мақсадида қўлланилади. 
Лойиха усули европа мамлакатларида «Лойихаларга ва мавжуд билимларни янги 
вазиятда қўллашга қаратилган таълим» деб аталади. 
Лойиха асосан ўрганишга хизмат қилиши, назария билан амалиётни боғлаши, 
корҳонада учрайдиган бирор бир иш жараёнига алоқадор бўлиши, ўқувчилар томонидан 
мустақил режалаштирила олинадиган, меънатни ташкил этишга ва амалга оширишга ёрдам 
берадиган бўлмоғи лозим. 
Касб таълимида лойиха учун бирор жиҳоз ёки унинг бир қисми мисол бўлиши 
мумкин. Масалан, чилангар уста бўлишни ҳоълаган ўқувчи учун тикув машинасини тузатиш 
ёки унга бирор мосламани ўрнатиш лойиҳада мисол бўлиши мумкин. 
Лойиха усулини бутун амалий таълим жараёни доирасида қўллаш учун 
лойиҳалар қуйидагича бўлиши керак: 
1. 
Аниқ чекланган топшириқни, масалан, бирор ишни режалаштиришдан бошлаб 
то сифатини текширишгача бўлган иш тартиби таърифи билан бирга берилиши лозим. 
2. 
Топшириқ ўқувчилар нуқтаи назаридан мураккаб ва улардан мавжуд 
билимларни бошқа вазиятларда қўллай олишни талаб қиладиган даражада бўлиши керак, 
яъни ўқувчи муаммони ҳал қилишида мавжуд билимларидан ташқари, бошқа билим ва 
кўникмаларини ҳам ишлатишга мажбур бўлмоғи зарур. 
3. 
Ўзлаштирилган билим ва кўникмалар орқали янги топшириқни режа асосида ва 
иложи борича мустақил бажаришга интилиши талаб қилинади. 
Лойиҳа усулининг асосий мақсади шуки, топшириқни бажариш учун керақли барча 
билим ва кўникмалар жараён давомида ўрганилиши даркор. 
Ўқувчилар берилган топшириқни бажаришда вазифаларни ўзаро тақсимлаб, лойиҳа 
гуруҳи сифатида мустақил равишда режалаштиришдан бошлаб то амалга ошириш ва хулоса 
чиқаришга қадар биргаликда ишлашади. 
Ўқитувчи ўрганиш жараёнини назорат қилиб ва мунтазам равишда бошқариб 
боради. Лойиҳадаги барча босқичларни қайд этиш ва лойиҳа ишини таққослаш имконияти 
бўлиши учун қуйидаги ҳужжатлар ишлатилади: 
 лойиҳа (кинематик схемалар, иш чизмалари); 
 лойиҳада тегишли топшириқлар таoрифи; 
 йўналтирувчи саволлар; 
 ўқув мақсадлари ҳақида маълумотлар; 
 ишлаш тартиби ва вазифаларни тақсимлаш юзасидан кўрсатмалар; 
 баҳолаш варағи; 
 назорат баённомалари; 
 асбоб ва ускуналар, ўлчаш воситалари ва ёрдамчи материаллар рўйхати. 
Лойиҳа усулини амалга оширишни босқичма-босқич кўриб чиқамиз. 

---

71 
1. Маълумот йиғиш. Бу босқич учун амалиёт ўқитувчиси қутидаги ҳужжат ва 
амалиёт ўқитувчиси қутидаги ҳужжат ва материалларни тайёрлаш лозим: 
лойиҳа (схемалар, техник чизмалар); 
лойиҳада тегишли топшириқлар таoрифи; 
йўналтирувчи саволлар; 
ўқув мақсадлари ҳақида маълумоталр. 
Ўқувчиларга чизма ва схемалар шақлидаги лойиҳа ҳамда топшириқ таoрифи 
берилади. Ўқитувчи ўқувчиларни йўналтирувчи саволлардан фойдаланиб топшириқни 
таълил қилишда жалб этилади. Ўқувчилар дарслик, ўқув қўлланмалари ва тарқатма 
материаллар асосида мустақил равишда маълумот йиғишади. Ўқувчиларга техник 
чизмаларни, улар шу чизмалардан ўзларига керак бўлган қисмларни ўз ҳужжатларига 
кўчириб олишлари учун берилади. Сўнгра ўқувчилар лойиҳани бажаришдаги иш 
босқичларини тузишади.