Фанидан маъруза матни


 – расм. Босимли ҳавза элементлари



Download 6,4 Mb.
Pdf ko'rish
bet93/174
Sana14.04.2022
Hajmi6,4 Mb.
#552665
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   174
Bog'liq
gidroenergetik qurilmalar

19.9 – расм. Босимли ҳавза элементлари. 
1 – деревацион канал; 2 – аванкамера; 3 – таъмирлаш тўсиғи пазлари; 4 – сув қабул қилувчи 
камера; 5 – хаво ўтказувчи қувур; 6 – авария тўсиғи пазлари; 7 – турбина қувури; 8 – чиқинди 
ушловчи панжара пазлари. 
Аванкамера туби ва қиялиги силлиқ қилиб деривация билан туташтирилади. Уларни бетон 
билан қопланади, бу қоплама сув фильтрациясини камайтиради. 
Сув олиш иншооти бир неча сув олувчи камерадан иборат. Бу камералар затвор ва 
қайтарувчи балка билан жиҳозланади. Бу балканинг учи сув сатҳидан 0,5...1,5 м чуқурликда 
жойлашади. 
 
 
Суткалик тартибга солиш босим ҳавзалари 


Бундай ҳавзалар сунъий равишда ҳосил қилиниб, сув ҳажмини тўплашга мўлжалланади ва 
ГЭС ишини суткалик тартибга солиш имконини беради. Ҳавза фойдали ҳажми ва сув олиниш 
чуқурлиги энерго-иқтисодий ҳисоблардан аниқланади. Ҳавза асосан напорсиз деривация охирги 
участкасида яратилади. 
Биринчи схема қўлай ҳисобланади ва ташқин сув даврида СБ лойқа босиши тезлашади. 
Бошқа схемаларда ташқин сув даврида СБ ажратиб қуйилиши мумкин. 
СБ нинг деривацион каналда жойлашгани 19.10 - расмда кўрсатилган. 
а) СБ тўғридан - тўғри каналда жойлашган
б) СБ каналнинг бир томонида; 
в) СБ айланма канал билан. 
19.10 – расм. Сув қабул қилиш камерасига сув келтириш схемаси. 
а – фронтал; б – ѐн томонлама; в – эгри; 1 – деревацион канал; 2 – аванкамера;
3 – турбина қувури; 4 – оқова нов; 5 – муз ташлагич; 6 - йўналтирувч и девор; 7 – тез 
оқимни қабул қилувчи лоток; 8 – тез оқим. 
Напорсиз деривация паст отметкали жойларда кўлларни, чуқурликларни кесиб ўтса, уларни 
СБ яратишга фойдаланиш керак. У ҳолда деривация компоновкасини икки участкага бўлинади: 
юқориги-тартибга солинмайдиган канал кўринишида ва қуйи - тартибга солинадиган канал 
кўринишида, уни пик канал деб аталади. 
СБ жойлашиши сув келтирувчи деривация гидравлик режимига таъсир кўрсатади. 
СБ сунъий сув ҳавзаси бўлгани учун у ер ости сувларининг табиий режимини бўзади. 
Шунинг учун лойиҳалашда фильтрация ҳисобларига катта аҳамият берилади. 
СБ ни лойқа босиши қўзғалмас сув сатҳини белгилашда ҳисобга олинади. Чўкиндиларни 
ювувчи қурилмалар мавжуд бўлганда қўзғалмас сув сатҳи баландлиги 1 м (Рион ва 
Краснополянск ГЭС лари). V
Ф
СБ
=258000 м
3
Краснополянск ГЭСи да. Фойдали ҳажм 6 м 
чуқурликка ишлатилганда F=48000 дан 38000 м
2
гача ўзгаради. 
СБ ни лойиҳалашда, ундан комплекс фойдаланиш вазифасини қўйилади. Масалан: СБ да 
сувда сўзувчи қушларни кўпайтириш, балиқларни ўрчитиш ѐки дам олувчилар учун спорт базаси 
яратиш мақсадга мувофиқдир. СБ ни хўжалик учун ишлатилса, қўшимча иншоотлар кўзда 
тутилади. 
Сув энергетика ҳисобларини СБ учун бажаришда буғланишга сув йўқолишини, совуқ 
иқлим шароитида муз ҳосил бўлишини ҳисобга олинади. 
Эксплуатация қилинишга кўра СБ музлайдиган ва музламайдиган хилларга ажратилади. 
Суткалик ҳавза ҳажми: 
Н
Э
V
367
, м
3
бу ерда Н - напор; 
Э - СБҲ ҳисобига ишлаб чиқиладиган энергия. 
 


20 – маъруза. ГЭҚ туннеллари. ГЭС ва ГАЭС туннеллари. Туннеллар классификацияси. 
Деривацион туннел йўлини танлаш. Деривацион туннел параметрларини танлаш. Гидравлик ва 
иқтисодий ҳисоблар. 

Download 6,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   174




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish