Фанидан м а ъ р у з а л а р м а т н и

V. Гурухли ассортиментга хом ашё сарфини
ҳисоблаш усули

Консерва саноатида одатда ишлаб чиқарилган махсулотга сарфланган хомашё ва материал миқдори торозида тортиш орқали аникланади. Амалда бу хомашё бир неча махсулот ишлаб чиқаришда қатнайди. Масалан, бақлажон икраси, ҳалқа қилиб консервалашга, фарш солиб консервалашга ишлатилади; Мева – компот, мураббо, джем, повидло, шарбат ва ҳоказо тайёрлаш учун ишлатилади. Бу ҳолда ҳар доим ҳар бир ассортимент учун хом ашё сарфини алоҳида ўлчаш мумкин эмас. Хом ашё сарфини фақат ҳисоблаш орқали то-пиш мумкин.

40-мисол. Суткасига 24000 кг бақлажон қайта ишланган. Ундан 30 минг ш.б. икра (сарф меъёри 462,6 кг), ҳалқа қилиб кесилган бақлажон консерваси – 20 минг ш.б. (сарф меъёри 361,9 кг), фаршланган бақлажон 10 мшб (сарф меъёри 238,6 кг).
Бу мисолда сарфланган бақлажон миқдорини мшб ҳисобидаги тайёр махсулот ва мувофиқ сарф меъёри кўпайтмасига тўғри пропорционал бўламиз.
У ҳолда консерва ассортименти бўйича хом ашё сарфи қуйидагича бўлади

Фаршланган махсулот учун сарфланган бақлажон миқдорини қуйидаги фарқ орқали ҳам топиш мумкин.

Ушбу мисол асосида ҳар бир махсулот тури учун сарфланган хом ашё миқдорини топиш учун куйидаги формулани таклиф қилиш мумкин.

(27)

А₁,…,А₂,…,А_i,…,A_n-_i -рақамли махсулот учун сарфланган хом ашё миқ- дори, кг.

А_{умум -} n тур махсулот учун сарфланган хомашёнинг умумий миқдори.
Q₁,Q₂,…,Q_i,…,Q_n - ҳар бир ассортимент буйича ишлаб чиқарилган махсулот микдори, мшб.
N₁,N₂,…,N_i,…,N_1n - ҳар бир махсулотнинг бир мшб- сига сарфланган хом ашё меъёри, кг.

V1. Озиқ-овқат махсулотларини буғлатганда ажралган