Fan tasnifi va fan Etikasi Reja Kirish Fan falsafasi va metodologiyasini predmeti

Fan ijtimoiy institut sifatida
Fan ijtimoiy borliqni bir jabhasidir. U ijtimoiy hayotni realligini (mavjud bo’linishi) bir ko’rinishi, insonlarni moddiy va ma’naviy ehtiyojlarini qondiradigan ijtimoiy institutdir.
Ayni paytda fan o’zini borligiga, ya’ni mavjud bo’lish shakllari, usullari va sikllariga ega.
Fan borligini asosiy tomonlari:
1) Fan ijtimoiy institut sifatida shakllanadi va rivojlanadi. Bu esa insonlarni intellektual, ma’naviy tarakqiy etish imkoniyatlarini yaratadi, kishilarni nazariy faoliyatlarini ijtimoiy kasb turiga aylantiradi.
2) Ixtisoslashgan ilmiy bilish faoliyati bilan shug’ullanadigan ziyolilar guruhi ijtimoiy tabaqa shakllanadi. Bilish faoliyatini ijtimoiylashtirish individual va ijtimoiy subyektlarini paydo qiladi.
3) Kishilarni ilmiy faoliyatini tashkil qilishga qaratilgan turli rasmiy va norasmiy uyushmalar, tizimlar, paydo bo’ladi va rivojlanadi.
4) Fan ijtimoiy hayotni, kimsalarni turmushi va mehnatini oqilona tashkil qilishga, yangidan-yangi yashash va faoliyat ko’rsatish vositalarini yaratishga yordam beradigan ilmiy-ma’naviy qadriyatlar
sohasi sifatida taraqqiy etadi.
5) Turli sivilizasiyalarda bilish faoliyatini tashkil qilishni tarixiy tiplari paydo bo’lish, yuksalish va tanazzulga uchrashish sikllariga ega.
Qadimgi dunyo fani va ilmiy maktablari
O’rta mag’rib va Mashriq fani.
Xorazmiy - Ulug’bek
Vorislik uziladi.
Jamiyat miqyosida bu sikllar vorislik va aloqadorlik doirasiga kiradi.
Antik - fan - o’rta asr Mashriq fani
Arximed - Ibn Sino, Al Xaysam natijasida fan spiralsimon taraqqiyot ko’rinishida yuksaladi, rivojlanadi.
Fan va ilmiy bilish
Fan murakkab - ijtimoiy hodisa va institutlar. Fanning ijtimoiy borligi unga tizim xislatini beradi.
O’z-o’zini tashkillashtiruvchi tizim sifatida fan tarkibiy qismlarga, sohalarga va qatlamlarga egadir.
Fan insonlarni faoliyatini tashkillashtiradigan uyushma bo’lar ekan, u murakkab tarkibiy qismlardan iborat.
Shunday qismlardan biri nazariy faoliyatni ko’rinishi bo’lgan ilmiy bilishdir. Ilmiy bilishni natijasi esa nazariy yoki ilmiy bilimlardir. Fanni harakatlantiruvchi kuchi ilmiy bilish faoliyati, intellektual o’zagi esa - ilmiy bilishdir.