"Fan falsafasi " kursini predmeti va vazifalari
"Fan falsafasi" kursi falsafaning tarkibiy qismi sifatida o‘zini predmeti va funksiyalariga (bajaradigan vazifalarga) egadir.
Avvalambor, "Fan falsafasi" kursini bir qator oldinroq vujudga kelgan falsafiy yo‘nalishlardan -"fan falsafasi", "Tabiatshunoslik falsafasi", "insonshunoslik falsafasi", "jamiyatshunoslik falsafalaridan" farqlash kerak.
Fan falsafasi ilmiy bilishni strukturasi, nazariya va uning funksiyalari, ilmiy bilishni tarakqiyoti, fan paradigmasi, nazariya va tajriba nisbati kabi masalalar bilan shug‘ullanadi. XX asrning 2 -yarmidan boshlab fan falsafasida fan tarakqiyotini qonuniyatlari, fanning strukturaviy birliklari falsafiy tahlil predmeti bo‘lib qoldi. Bu yo‘nalish doirasida T.Kun, Dj.Agassi, Tulmin, Lakatoslarni konsepsiyalari ishlab chiqilib, hozirgacha ular muhokama qilinmokda.
Tabiatshunoslik falsafasi, insonshunoslik falsafasi, texnikashunoslik falsafasi, jamiyatshunoslik falsafasi kabi yo‘nalishlarda tabiat, jamiyat va texnikani mohiyati, qonuniyatlari aks etiladigan tasavvurlar, nazariyalar, tadqiqot usullari tahlil qilinadi.
"Fan falsafasi" fani yuqorida qayd etilgan yo‘nalishlarning muammolarini o‘zini tarkibiga olishi bilan birga fan, jamiyat va texnologiyalar taraqqiyotini bilish va amaliyotga, ko‘rsatadigan ta’sirini inson sivilizatsiyasining rivojlanishini, ziddiyatlarini belgilaydigan masalalarni tadqiq qiladi. Ayniqsa, hozirgi zamon fanlar ishlab chikqan nazariyalar va g‘oyalarni falsafiy mazmuni, ularning falsafiy dunyoqarashga, ilmiy tafakkur tarziga, metodologiyaga, falsafa faniga ko‘rsatgan ta’siri tahlil qilinadi. Shulardan kelib chiqib "Fan falsafasi" kursi predmetini quyidagicha ta’riflash mumkin: "Fan falsafasi" kursining predmetini hozirgi zamon fanlarning falsafiy dunyoqarash darajasiga ko‘tarilgan goyalarini o‘rganish, falsafa va fanlarning o‘zaro aloqadorligi oralig‘ida paydo bo‘layotgan umum falsafiy, gnoseologik va metodologik muammolarni tadqiq qilish, tabiiy, texnik va ijtimoiy - gumanitar fanlar tomonidan ishlab chiqilgan va falsafani o‘zini mazmunan rivojlantirishga qodir bo‘lgan eng yangi tushunchalari, tamoyillari va konsepsiyalarin tahlil qilish va umumlashtirish tashkil qiladi. Kursning predmetida u bajaradigan eng muhim vazifalarni mohiyati va yo‘nalishi belgilangan.
" Fan falsafasi " kursini asosiy vazifalariga quyidagilar kiradi:
magistrantlar va mutaxassislar ongida hozirgi zamon ilmiy dunyoqarashni shakllantirish, insonni o‘rab turgan dunyoga munosabatda bo‘lish tamoyillari haqida bir butun tasavvurlarni hosil qilish;
tabiat, jamiyat, inson va hozirgi zamon texnologiyalar, ularning mohiyati va taraqqiyoti yo‘nalishlari xususida falsafiy tahlil qilish va umumlashtirish qobiliyatini o‘stirish;
magistrantlarda tanqidiy fikrlash qobiliyatini takomillashtirish orqali har qanday aqidaparastlikni keltirib chiqaradigan gnoseologik va uslubiy omillarni ko‘rsatish, sabablarni bartaraf qilish imkoniyatini beradigan bilimlarni hosil qilish;
fan paradigmalari va qadriyatlarini almashinuvi jarayoni qonuniyatlarini tahlil qilib berish, uning oqibatlarini o‘rganish va tushuntirish;
fan - texnika tarakqiyotida insonparvarlik qadriyatlarini ustuvorligini, fan, va axdoqni (etikani, ahloqiy ongni) o‘zaro orqali kursning tarbiyavii vazifalarini amalga oshirish va hokazo.
Do'stlaringiz bilan baham: |