Ф. Жуманова, С. Авазова, Г. Жобборова, У. Хуснетдинов

Таълимнинг мақсади, вазифалари, мазмуни ва
ташкилий шакллари: 
Таълим воситалари: 
Таълим методлари: 
1-метод 
2-метод 
 
3-метод 
 
n-метод 
1-восита 
2-восита 
3-восита 
n-восита 
 
 
 
 
Ўқитувчи 
Ўқувчилар 
Дидактик техникалар (усуллар, 
услублар ва операциялар) изчиллиги 
Таълим методикаси 
9.3-расм. Таълим методикасининг тузилмаси 

---

239 
10-боб. Таълим сифатини педагогик ташхислаш, назорат 
қилиш ва баҳолаш 
 
10.1. Таълим сифати тушунчаси ва мониторинги 
Таълим сифати – таълимнинг ижтимоий мажму, жараён ва натижа си-
фатида шахс, жамият ва давлат эҳтиёжлари ва манфаатларига мувофиқлиги; 
инсон камолоти эҳтиёжларини қондириш имкониятини таъминловчи таълим 
хизматлари истеъмол хусусиятларининг мажмуи (10.1-расм). 
Таълим сифатини аниқловчи асосий омиллар ва объектлар:
1) педагоглар таркиби;
2) ўқув-методик таъминот;
3) моддий-техник таъминот;
4) таълим муассасасининг интеллектуал-маънавий салоҳияти;
5) ўқувчи-битирувчилар.
Таълим сифатини педагогик ташхислаш тамойиллари мажмуи:
1) адолатлилик (объективлик) тамойили - ташхислаш тестлари (топ-
шириқлари, саволлари), ташхислаш жараёни мазмунининг илмий асосланган-
лиги, педагогнинг барча таълим олувчиларга дўстона муносабати ҳамда би-
лим, кўникма, малака ва компетенцияларни баҳолашнинг аниқ шаклда белги-
ланган мезонларидан иборат бўлади. Амалда ташхислаш адолатлилиги қўйил-
ган баҳоларни назорат қилиш методлари ва воситаларидан, ташхис ўтказган 
ўқитувчи шахсидан қатъий назар, хамма вақт мослигини англатади;
2) мунтазамлик (тизимлилик) тамойили талаби шундан иборатки, 
ташхислаш назорати таълим жараёнининг барча босқичларида: билимларни 
бошланғич идрок этишдан то амалда қўллашгача бўлган босқичларида олиб 
борилиши керак.Тизимлилик барча таълим олувчилар ўқув муассасасида 
бўлган биринчи кундан бошлаб охиригача мунтазам ташхисга жалб этилиши-
ни англатади. Таълим олувчининг билими, кўникмаси, малакаси ва эгаллаши 
лозим бўлган компетенцияларининг барча жиҳатларини ишончли текшириш 
учун таълим назорати тез-тез, даврий ўтказилиб турилиши керак. Тизимлилик 
тамойили ташхис ўтказишга бир бутун ёндашувни талаб этадики, бунда назо-
рат, текшириш, баҳолашнинг турли шакллари, методлари, воситалари узвий 
ўзаро боғлиқликда ва биргаликда қўлланилади, бир мақсадга хизмат қилади. 
Бу тамойил ташхислашнинг айрим методлари ва воситаларини мутлоқлаш-
тиришга йўл қўймайди;
3) кўргазмалилик (ошкоралик) тамойили аввало барча таълим олувчи-
ларни айнан бир хил мезонлар бўйича очиқ синовдан ўтказишни англатади. 
Ташхислаш жараёнида аниқланган ҳар бир ўқувчининг рейтинги кўргазмали,

---

240 
Таълим сифати - 
таълимнинг ижтимоий тизим, жараён ва 
натижа сифатида шахс, жамият ва давлат 
эҳтиёжлари ва манфаатларига мувофиқлиги;
инсон камолоти эҳтиёжларини қондириш 
имкониятини таъминловчи таълим 
хизматларининг истеъмол хусусиятлари 
мажмуи