Ф. Жуманова, С. Авазова, Г. Жобборова, У. Хуснетдинов

 
V. Билим, кўникма ва малакаларни текшириш ва тузатиш дарси: 
ташкилий йўл-йўриқлар;
1) ўқувчиларнинг ўқув фаолиятини мотивациялаш ва дарснинг мавзуси, 
мақсади, вазифаларини айтиш; 
2) ўқувчиларнинг аниқ материаллар ва асосий тушунчалар ҳақидаги би-
лимларини, ҳодиса ва жараёнлардаги ички ва ташқи алоқаларни очиш кўник-
масини синаб кўриш;,
3) билимларни тушуниш чуқурлиги ва уларни умумлаштириш даража-
сини текшириш (ёзма сўров, мустақил иш, умумлаштирувчи жадваллар тузиш 
ва тўлдириш); 
4) ўқувчиларнинг стандарт шароитда билимларни амалда қўллаши; 
5) ўқувчиларнинг ўзгарган (ностандарт) шароитда билимларни амалда 
қўллаши; 
6) бажарилган топшириқларнинг натижаларини текшириш, таҳлил қи-
лиш ва баҳолаш; 
7) уйга вазифаларни тушунтириш. 
Дарсни якунлаш. 
VI. Ноанъанавий дарслар – ўқувчиларда ўқув меҳнатига қизиқишни ву-
жудга келтириш ва сақлаб қолишга йўналтирилган ноанъанавий тузилмали 
ўқув машғулотлари.

---

225 
Бугунги кунда ноанъанавий дарсларнинг қуйидаги шакллари кенг тарқал-
ган: маъруза дарси; семинар дарси; ўйин дарслари (мусобақа, аукция, танлов 
ва ҳ.к.), маслаҳат дарси; экскурсия дарси; синов дарси; амалий ўйин дарслари 
(“суд”, конференция, матбуот анжумани); билоғонлар дарси; ижодиёт дарси; 
ижодий ҳисобот дарси; компьютер дарси; умумлаштириш дарси; хаёлиёт 
дарси; концерт дарси; театрлаштирилган дарс; фанлараро дарс. Ноанъанавий 
дарслар ўзига хос афзаллик ва камчиликларга эга бўлишига қарамай, амалиёт-
да ўқувчилар қизиқишини ошириш мақсадида кенг қўлланилмоқда.
Ҳозирги кунда педагогик амалиётда “шахсга йўналтирилган таълим” 
тушунчасидан кенг фойдаланилмоқда. Бу тушунча таълим жараёнида ҳар бир 
таълим олувчига имкон қадар индивидуал (якка тартибда) ёндашишни, унинг 
ўзига хос психологик хусусиятларини ҳисобга олишни, яъни шахсини тан 
олиш, ҳар томонлама ривожлантириш учун қулай, зарурий муҳит яратишни ва 
унда мустақил, танқидий, ижодий фикрлаш қобилиятларини ривожлантириш-
ни англатади. 
Агар мазкур тушунча моҳияти чуқур педагогик таҳлил этилса, қуйидаги 
савол туғилади: таълим аслида кимга йўналтирилиши керак? Албатта, таълим 
олувчининг шахсига. Шундай экан, нега “шахсга йўналтирилган таълим” деб 
номланиши керак? Ваҳоланки, ҳар қандай таълимнинг мақсади, вазифалари, 
мазмуни, методлари, шакллари ва воситалари, биз истаймизми-йўқми, одатда 
таълим олувчига, унинг шахсини ривожлантиришга йўналтирилган бўлади. 
Гап шундаки, бу тушунча таълим марказига ўқувчи шахси қўйилганли-