F. I. Salomova Bilim sohasi: 500000 – “Ijtimoiy ta’minot va sog’liqni saqlash” Ta’lim sohasi: 510000 – “Sog’liqni saqlash”

10.3. Qo’shinlarni suv ta’minoti gigiyenasi 

Harbiy  xizmatchilarni  ichimlik  suvi  bilan  oqilona  ta’minlash  muhim 

gigiyenik  omillardan  biri  hisoblanadi,  chunki  sifatli  ichimlik  suvi  qo’shinlarning 

jangovorlik holati va salomatligini ta’minlovchi muhit hisoblanadi. Suvning tutgan 

o’rni  qo’shinlardagi  mehnat  turiga  muvofiq  sezilarli  darajada  o’zgaradi  ya’ni 

xizmatchilarning  yashash  va  mehnat  sharoitlarini  o’zgarishi,  jangovor 

sharoitlardagi vaziyatlarga mos ravishda suv sarfi ham o’zgaradi. Mas., odamning 

fiziologik  ehtiyojini  qondirish  uchun  o’rtacha  2-2,5  l  suv  yetarli  bo’lsa,  og’ir 

jismoniy  mehnat  bajarganda  ya’ni  armiyada  xizmat  qilish  ham  xuddi  shunday 

---

 

600 

 

sharoit  hisoblanib,  suvga  bo’lgan  ehtiyoj  bir  kunga  5-6  l  gacha  ortadi. 

Respublikamizdagi issiq iqlim sharoitida esa yoz kunlari suvga bo’lgan ehtiyoj 10-

12  litrgacha  ortishi  mumkin.  Harbiy  xizmatni  o’tash  harbiy  xizmatchilarning 

qo’llari,  badanlari  va  kiyim-boshlarini  chang,  texnik  suyuqliklar  kabi  moddalari 

bilan  intensiv  ifloslanishi  bilan  bog’liqdir.  Shuning  uchun  fiziologik  ehtiyojdan 

tashqari  gigiyenik  ehtiyojlar  uchun  juda  katta  miqdorlarda  suvning  sarflanishini 

talab etadi. Jangovor vaziyatli sharoitlarda suvning epidemiologik tutgan o’rni ham 

keskin  oshadi:  tarixda  qayd  etilgan  ko’pchilik  urush  voqealari  shundan  dalolat 

beradiki, suv orqali tarqaladigan yuqumli kasalliklar (ichterlama, ichburug’, vabo 

kabilar)  tufayli  xizmatchilarning  ayrim  qismi  va  ayrim  sharoitlarda  ko’pchilik 

qismi urushdagi qurbonlarga qaraganda ko’proq miqdorlarni tashkil qilgan. 

Bularning  hammasi  harbiy  qismlardagi  tibbiy  xodimlarga  harbiy  xizmatchilarni 

yetarli  miqdorlarda  va  sifatli  ichimlik  suvi  bilan  ta’minlashning  gigiyenik 

asoslarini  bilishi  va  tinchlik  davrda  ham,  urush  harakatlari  vaqtida  ham  suv 

ta’minotining sanitar nazoratini o’tkaza olishi shart ekanligiga asos bo’ladi.