Ф. Бордгача бўлган концепциялар (1961) Х. Мовиуса назарияси

Илк палеолит.
Ўзбекистоннинг илк палеолити шу кунгача бўлган тасаввурларимизга кўра камида 800 минг йиллик қадимиятга эга ва у фақат Кўлбулоқнинг ашель даврига оид (49-27) қатламларида ўз аксини топган [Касымов, 1990; Исламов, Крахмаль, 1995 и др.; Вишняцкий, 1996].
2007 йилда Кўлбулоқда археологик тадқиқотлар қайта жонлантирилди. Ёдгорликнинг сўнгги палеолитга оид қатламларини ўрганиш билан бирга бу ердаги стратиграфик колонкани аниқлаш мақсадида 15 16 м чуқурликдаги қазишма амалга оширилди. Қазишмада 11-24 литологик қатламлар очилди. Маданий қолдиқлар деярли бутун кесмада, турли интенсивликда учради. Аммо 23 қатламдан олинган тош буюмлар диққатни тортади (4000 тадан кўпроқ), ушбу қатламнинг стратиграфик ва гипсометрик ҳолати М.Р. Қосимовнинг ашель даври комплексларига туташади. Аммо коллекцияни техник-типологик таҳлил қилиш натижалари Кўлбулоқнинг қуйи қатламлари маданий қолдиқларини ўзгача маданий-даврий талқин қилиш имконини берди. Таҳлилларнинг кўрсатишича, ўрганилаётган индустрия «технологик жиҳатдан пластинасимон йўнилғилар ишлаб чиқаришга қаратилганлиги аниқланди. Қуроллари орасида сўнгги палеолитга хос типлар кўпчиликни ташкил қилади. Шунингдек, улар орасида ўрта палеолитга оид ёрқин шакллар ҳам учрайди» [Кривошапкин, Колобова, 2010, стр. 103], ушбу материалларга яқин аналогиялар сифатида Обирахматнинг қуйи қатламлари материаллари келтирилади (80 минг йил), яъни ўртадан сўнгги палеолитга ўтишнинг бошланиши даврига оид деб топилди. ХХ асрнинг 80-йилларидаги коллекцияларни қайтадан ўрганиш бу ерда ашель даври компоненти умуман учрамаслиги ва индустриянинг барчаси обирахмат кўринишидаги ўтиш даврига оидлиги қайд қилинди. Бундан ташқари, 1981 йиллардаги ҳисоботларни синчиклаб қайта ўрганиш натижасида Кўлбулоқ маконининг қуйи комплексларини палеомагнит тадқиқотлар натижасида 800 минг йилликлар билан саналаш таклиф қилинган кесмага ҳеч қандай алоқаси йўқ ва бу натижалар, яъни “Брюнес-Матуяма чегараси Ангрен шаҳри яқинидаги бошқа кесмада кузатилган ва Кўлбулоқ макони кесмасига экспонировка қилинган» [Кривошапкин, Колобова, 2010, стр. 105].
Шундай қилиб, янги тадқиқотлар натижасида Ўзбекистон ҳудудида илк палеолит даври материалларининг мавжудлиги шубҳа остига қўйилди (аниқроғи, ҳозирги кунда бунга ишончли далилларнинг йўқлиги исботланди).