Европейский Централный Банк (ецб)

Валюта интервенциясининг сабаблари 
 
Амалиётда трейдерлар жуда хушёр ва кузатувчан бўлишлари лозим, 
чунки улар марказий банклар ўтказаётган интервенция сабабларини доимо 
ҳам тушуниб, ўзи учун хавфсизлик яратиши ва мунтазам фойда олишга 
эришиши лозим. Баъзи бир трейдерлар марказий банклар ўз валютасини 
ҳимоя қилиш учун бозорда интенвенция сиёсатини ўтказмоқда деб 
ишонишади. Бундай ҳолга ишониш ҳамиша ҳам тўғри чиқавермайди. 
Марказий банклар интервенцияни қуйидаги сабабларга кўра ўтказитшади: 

бозор ликвидлигини таъминлаш учун,
 

баъзи бир курс даражасини ҳимоя қилиш учун,
 

курснинг пастга тушишини секинлаштириш учун,
 

трендни ўзгартириш учун. 
Бозор ликвидлигини таъминлаш 
Агар инқироз иккита валютага таъсир қилса, форекс бозорининг амал 
қилиши издан чиқиши мумкин, чунки мана шу туфайли сотувчининг ёки 
ҳаридорнинг баҳоси пасаяди. Шундай вазиятда Марказий банк етмайдиган 
баҳони таъминлаш учун аралашиши мумкин. Албатта бунда банклар айнан, 
шундай ҳаракат қилади деб, ҳеч ким кафолат беролмайди, лекин банкларнинг 
шунақанги усуллар қўллаши азалдан маълум ҳолатларда тўлиқ бўлиши 
мумкин. Шунинг учун, таъсир ҳаммадан аввал қисқа муддатли бўлади, чунки 
марказий банкнинг мақсади бозор ҳаракати йўналишини ўзгартирмаган 
ҳолда, қийин вазиятда қолган трейдерларга қутқарув ёстиқчасини тақдим 
этишдир. 
Баъзи бир курс даражасини ҳимоя қилиш 
Марказий банкларнинг 1980 йилларда бозорга қайси савдо диапозонида 
бўлиш кераклиги тўғрисида берадиган буйруқбозлик қобилияти анча йиллар 
аввал йўқолиб кетди. Курс диапозонини ёки даражасини ҳимоя қилиш немис 
маркасига нисбатан ЕВТ валютасининг тебраниш зонаси белгиланиши билан 
қайта тикланган бўлса, 1998 йил охирида евронинг муомалага киритилиши 
билан у яна йўқолди. Марказий банклар спот курслари учун бўлса ҳам 
маълум даражада курсларни ушлаб туришга ҳаракат қилишади. Бунга 
Япония банки яққол мисол бўла олади, яъни асосий япон экспортёрлари 
шунчалик даражада обрўлики, улар ўзларининг манфаатини ҳимоя қилиш 
учун банкларни қандай ҳаракатлар қилиши лозимлигига ишонтира олади.
Курсни пастга тушишини секинлаштириш 

---

37 
 
Марказий банклар валюта операцияларини ишлатишда курснинг пастга 
тушишини секинлаштириш учун ҳаракат қиладилар, улар курс ҳаракати 
йўналишини ўзгартиришни, унинг даражасини ушлаб туришни назарда 
тутмаса ҳам уларнинг ҳаракат тезлигини ўзгартириш, яъни пасайтириш 
муаммоси билан мунтазам шуғулланиб туради. Агар валюта курси жуда тез 
пасаяётган бўлса, уни пасайишини секинлатиш учун банк валюталарни кичик 
миқдорда сотиб олиши мумкин. Трейдерлар бунда бу имкониятдан яхшигина 
фойдаланидилар, яъни арзон валютани сотиб олиб, сўнгра интервенциядан 
кейин уларни юқори баҳога сотишади. 
Трендни ўзгариши 
Баъзи марказий банклар, ўтказаётган интервенцияси муваффақиятли 
чиқиши учун ўзларининг олижаноб мақсадларига эришишига ҳар тарфлама 
ҳаракат қиладилар. Форекс бозорлари жуда ҳам йирик ва ўта мураккаб, улар 
жангсиз мағлуб бўлавермайдилар. Энг яхши мисол, марказий банклар бу 
йўналишда муваффақиятли ҳаракат қилиб, ҳамкорликда мураккаб узоқ 
муддатли интервенция ўтказишга хизмат қилинади, тарихдан маълумки 
шундай ҳамкорликдаги ҳаракатлардан кейин долларни тренди йўқорига 
кўтарилган. Трейдерлар бундай операциялардан манфаат чиқариб олиш 
мақсадида, марказий банклар тарафига ўтиб олиб натижани пойлашади.