Evolyusion jarayonning o’rganish metodlari. T. I.: «uch parallel uslubi», morfologik, embriologik va paleontologik usullar, biogeografik va sistematik usul, genetik, molekulyar biologik va immunologik usullar



Download 0,5 Mb.
bet9/136
Sana13.01.2023
Hajmi0,5 Mb.
#899318
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   136
Bog'liq
Evolyusion jarayonning o’rganish metodlari. T. I. «uch parallel

Protosistematikani Suqrot, Aflotun va Aristotellardan boshlanadi desak to’g’ri bo’ladi. Suqrotda shakllangan obyektiv idealizm va essensializm g’oyalarini Aflotun (Platon, asl ismi Aristokl mil.av. 428-347 yy) davom ettirdi. Uning fikriga ko’ra g’oyalar olamning asosida turadi. G’oya (eydos) larning ko’rinishi sifatida narsalar va ular o’rtasidagi munosabatlar (o’zgaruvchan va o’tkinchi) namoyon bo’ladi. Masalan otning o’zi qanchalik real bo’lsa otni anglatuvchi g’oya(otlik g’oyasi) ham shunchalik realdir. Bu ikkalasining farqi shunda-ki: konkret ot qachondir yo’qoladi otlik g’oyasi esa doimiy mavjud. Uning fikriga ko’ra (“Fedon”, “Sofist” dialoglarida)biror narsani anglash uchun oldin umumiylikni topib keyin uning xususiy ko’rinishlarini qo’shib borish lozim. Xususiy bir narsani ya’ni biror konkret predmet va uning olamda tutga o’rnini tushunish uchun uning asosi bo’lgan g’oyani va uning g’oyalar ierarxiyasida tutgan o’rnini bilish lozim. Aynan shu “g’oyalar ierarxik tizimi” haqidagi qarashlar keyinchalik sxolastik maktab sistematiklarida turkum-tur ierarxik tizimini g’oyalari shakllanishida asos bo’ldi. Sxolastika. Sxolastik maktabning shakllanishi Porfiriy nomi bilan bog’liq. Uning nomiga ataladigan hayot daraxti, bu davr qarashlarini o’zida aks ettiradi.
Bundan tashqari aynan Porfiriy tomonidan sxolastik sistematikaning asosiy savollari tuzilgan:

  1. Tur va avlodlar haqiqatdan mavjudmi?

  2. Agarda mavjud bo’lsa, ular moddiymi yoki moddiy emasmi?

  3. Agar ular moddiy bo’lsa faqat narsalardami yoki narsalardan tashqari ham mavjudmi?

Ushbu uch savolga javobni uch g’oyaviy yo’nalishda javob berish mumkin.
1-rasm. Porfiriyning hayot daraxti
Realizm-bunda sistematik birliklar real mavjud deb qaraladi.(Aflotun). Ularni sezish va anglash mumkin. Nominalizm-bunda sistematik birliklarga noreal ya’ni mavjud bo’lmay faqat o’rganish uchun suniy yaratilgan tushunchalar sifatida qaraladi(Aristotel). Bu tushunchalar inson ongidan tashqarida mavjud emas. Taksonlar emas faqat individlar mavjud deydi. (Binominalizm (deKandol, Byufon, Darvin)da turga yaqin birliklar real, turdan uzoqlashgan sari bu reallik kamayib boradi). Konseptualizmda-olamning tuzilishida ma’lum bir sistema mavjud, lekin uni butunligicha anglash usuli mavjud emas deb qaraladi. Bunda sistematik birliklar obyektiv borliqning turli ko’rinishlari sifatida tajribalar orqali bilinadi deb hisoblanadi. Lekin anglash usuliga qarab natijalar turlicha chiqadi va biz bir narsani turlicha nuqtai-nazardan turlicha anglaymiz (Pyer Abelyar).

Download 0,5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   136




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish