Estetika kategoriyalarining an’anaviy va zamonaviy tasnifi


Estetikaning asosiy kategoriyalari



Download 482,81 Kb.
Pdf ko'rish
bet11/13
Sana31.12.2021
Hajmi482,81 Kb.
#209749
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Bog'liq
№-16. Маъруза. Estetikaning predmeti, maqsadi va vazifalari 05d8304514cd66c0d6db7fddf5ddd26d

4.Estetikaning asosiy kategoriyalari. 

Go‘zallik - estetikaning markaziy kategoriyasi sifatida. «Go‘zallik»ning tugal ilmiy ta’rifi 

haqida  biror–bir  qat’iy  fikr  mavjud  emas.  Biroq,  go‘zallikning  idrok  etilishi,  tabiatda  namoyon 

bo‘lishi, san’atda aks etishi hamda uning jamiyat rivojiga ta’siri haqida bildirilgan fikrlar, ilgari 

surilgan  g‘oyalar,  yaratilgan  ta’limotlar  o‘zining  salmog‘i  bilan  ahamiyatlidir.  Inson  va  uning 

ruhiy–jismoniy,  axloqiy–estetik  faoliyati,  tabiat  va  undagi  hodisalar,  jamiyat  va  unda  ro‘y 

berayotgan  ijtimoiy–ma’naviy,  siyosiy–iqtisodiy  jarayonlar  go‘zallikka  yondoshuvning  tarixan 

tarkib topgan asosiy obektlaridir. SHuni alohida ta’kidlash zarurki, go‘zallik haqidagi qarashlar 

va  nazariyalar  markaziga  «Go‘zallik  nima?»  degan  savol  qo‘yiladi–yu,  ammo  ularning 

aksariyatida «Nima go‘zal?» degan javobni ko‘ramiz. SHuning uchun ham odatda, go‘zallik ikki 

omil  asosida  yuzaga  keladi.  Bular:  inson  tafakkuri  va  mehnatining  mahsuli  natijasida 

yaratiladigan go‘zallik; inson tafakkuridan tashqarida, insonga bog‘liq bo‘lmagan xolda yuzaga 

keladigan  go‘zallik.  Birinchisida    aql,  ruh  va  xissiyot  ustuvor  bo‘lsa,  ikkinchisida  makon  va 



zamon  salmoqli o‘rinni egallaydi.   

Go‘zallik sifatlari tug‘yoniylik, maftunkorlik, foydalilik, mo‘‘jizaviylik singari tushunchalar 

orqali izohlanadi. Go‘zallikning xususiyatlariesa  qulaylik, manfaatdorlik, yoqimlilik, chiroylilik 

tushunchalari  bilan  belgilanadi.    Unsurlar,  sifatlar  va  xususiyatlar  uyg‘un  bo‘lgan  narsa–

hodisalargina chinakam go‘zallikni aks ettirishi mumkin. Zero, chiroyli narsaning sifati bizning 

manfaatimiz  uchun  hamoxang  bo‘lmasa  yoki  bizning  maqsadlarimizga  mos  kelmasa  u  har 

qancha maftunkor bo‘lmasin go‘zallik sifatida baxolanmaydi.  

SHu  o‘rinda  go‘zallik  tushunchasi  «chiroyli»,  «ko‘rkam»,  «nafis»,  «jozibador»,  «maftunkor», 

«latofatli» kabi  tushunchalarga nisbatan kengqamrovli va ustuvor ekanligini alohida ta’kidlash 

joiz.  Ayniqsa,  go‘zallik  bilan  kundalik  turmushimizda  tez–tez  tilga  olinadigan  «chiroylilik» 

tushunchasi orasida muayyan tafovutlar mavjud.  




Download 482,81 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish