Eshkak eshish nazariyasi va uslubiyati

vazni indeksi. 17,5 dan
kam.
yuqori
Tana vaznini oshi-
rish, anoreksiyani
davolash tavsiya
qilinadi
Tana vazni difitsiti
(kam omati)
15% dan kam
yo ‘q
M e ’yorida
1 9 ,5 -2 2 ,9
2 0 ,0 -2 5 ,9
-
-
Tana vazni
ortiqcha
2 3 ,0 -2 7 ,4
2 6 ,0 -2 7 ,9
Tana vaznini
kamaytirish tavsiya
qilinadi
I darajali
yog‘lashish
2 7 ,5 —29,9
2 8 ,0 -3 0 ,9
baland
Tana vaznini
kamaytirish tavsiya
qilinadi
II darajali
yoglash ish
3 0 ,0 -3 4 ,9
3 1 ,0 -3 5 ,9
yuqori
Tana vaznini
kamaytirish qat’iy
tavsiya qilinadi
III darajali
yog‘iashish
3 5 ,0 -3 9 ,9
3 6 ,0 -4 0 ,9
juda yuqori
Tana vaznini
kamaytirish qat’iy
tavsiya qilinadi
IV darajali
yoglash ish
40,0 va
yuqori
41,0 va
yuqori
favqulotda
yuqori
Zudlikbilan tana
vaznini kamaytirish
tavsiya qilinadi
158

---

27.4. Robinson indeksi (yurak-qon tomir tizimi
hoshqaruvchi sifati)
Inson organizmining energiya salohiyatini sifatli baholash uchun 
zaxira ko'rsatkichi — Robinson indeksi qo£Uaniladi. Bu organizmda 
kechadigan almashinuv va energetik jarayonlar darajasini baholash 
uchun foydalaniladi.
R obinson indeksi yurakning sistolik ishini harakterlaydi. Bu 
ko‘rsatkich jismoniy yuklama balandligida qanchalik yuqori bo‘Isa, 
yurak m uskullarining funksionai im koniyati shunchalik yaxshi 
bo ‘ladi. Bu ko^satkichga bilvosita m iokardning kislorod ehtiyoji 
haqida fikr yuritish mum kin.
Robinson indeksini hisoblash uchun odamning yurak qisqarish 
soni va sistolik arterial bosim ko‘rsatkichlarm i aniqlash zarur. 
Robinson indeksi quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
__ 
YuQS
x 
ABc
~
100
'
Bu verda: 
I —
Robinson indeksi, 
YuQS —
yurak qisqarish soni, 
ABc —
arterial sistolik bosim.
12-jacival
Baholash 
jadvali
Holat bahosi
Robinson indeksi
A ’lo
Yurak-qon tomir tizim ining funksionai /axirasi a’lo darajada.
69 va undan past
Yaxshi
Yurak-qon tomir tizim ining funksionai zaxirasi m c’yorida.
70 - 84
O* rtacha
Yurak-qon tomir lizirni funksionai /axirasida
yetishm ovchilik bor deb aytish mumkin.
85 - 94
Yomon
Yurak-qon tomir tizim i faoiiyati boshqarilisliida bu/ilish
alomatlari bor.
9 5 - 110
Juda yom on
Yurak-qon tomir tizimi faoiiyati buzilgan.
110 va undan
yuqori
159

---

27.5. Skibinskiy indeksi (nafas olish va qon aylanish
organlarining funksional imkoniyatlari)
Skibinskiy indeksi odamning yurak-qon tom ir va nafas tizimlari 
funksional zaxiralarini aks ettiradi.
Skibinskiy indeksini hisoblash uchun yurak qisqarish soni, nafasni 
ushlab turish imkoniyati va o ‘pka sig'imi ko‘rsatkichlari zarur b oladi.
1. Tinch holatda 1 daqiqadagi yurak qisqarish soni aniqlab olinadi.
2. G ‘pkaning maksimal sig‘imining 2/3 qismida nafas olib, uni 
uslilab turish vaqti aniqlab olinadi.
3. Nihoyat, o ‘pkaning tiriklik sig‘imi ( 0 ‘TS) olchanadi. Bu ko‘r- 
satkich spirometr yoki spirograf yordamida o‘lchanadi va millilitrda 
belgilanadi.
Skibinskiy indeksi quyidagi formula yordamida aniqlanadi:
Q‘TS (ml) x NUT (sek)
YuQS
Bu yerda: 0 ‘TS — o ‘pkaning tiriklik sig‘imi, N U T — nafas ushlab 
turish, YuQS — yurak qisqarish soni.