|
6.3. Амалий кисм
Отоскопия
№
|
Тадбирлар
|
Бажара олмади
(0 балл)
|
Бутунлай тўғри бажарди
(10 балл)
|
|
Пешона рефлекторини тўғри тақиш
|
|
|
|
Беморни холати тўғри бўлиши: бемор шифокор тўғрисида ўтиради, танасини бироз олдинга эгади, бошини эса қарама - қарши томонга буради.
|
|
|
|
Қулоқ сохасини умумий кўриги, қулоқ атрофи сохасини пальпация ва перкуссияси
|
|
|
|
Рефлектор нурини ташқи эшитув йўлига тўғри тушуриш, чап қулоқни текширишда ўнг қўл билан қулоқ супрасини юқорига ва орқага тортилади, (болаларда эса пастга ва орқага), ўнг қулоқ текширилганда чап қўл билан тортилади.
|
|
|
|
Қулоққа мос қулоқ воронкаси тўғри танланади
|
|
|
|
Қулоқ воронкасини тўғри ушлаш: текширилаётган қулоқни ушбу қўлнинг уч бармоғи билан, қўллар воронкани ”ёзув пати” каби ушлайди ва секин аста қулоқ воронка айланма харакат билан торайган томони билан ташқи эшитув йўлига киритилади.
|
|
|
|
Ташқи эшитув йўлини, деворини терисини холатини тўғри тасвирлаб бериш
|
|
|
|
Ноғора пардани таниш белгиларини тўғри кўриш (ранги, олд ва орқа бурмаларини, болғача дастаси, ёруғлик конуси, таранглашган ва бўш қисмлари)
|
|
|
|
Ноғора парданинг кўринишига қараб олинган натижаларни тўғри интерпретация қилиш
|
|
|
|
Пневматик воронкани тўғри қўлай билиш
|
|
|
|
Жами:
|
0
|
100
|
Олдинги риноскопия
№
|
Тадбирлар
|
Бажара олмади
(0 балл)
|
Бутунлай тўғри бажарди
(10 балл)
|
1.
|
Кўриш учун беморни тўғри ўтириш холатини танлаш. Пешона рефлекторини тўғри тақиш
|
|
|
2.
|
Беморни бошини чакка сохасидан чап қўл билан ушланади, ўнг қўл бош бармоғи билан бурун учи юқорига кўтарилади, бунда қолган 4 та бармоқ пешона сохасига қўйилади.
|
|
|
3.
|
Рефлектор нури бурун дахлизига тўғриланади, бурун тўсиғининг харакатчан қисми, ёриқлар, бурун дахлизи териси ва туклари холати текширилади.
|
|
|
4.
|
Бошини ўнг ва чапга буриш
|
|
|
5.
|
Бурун тўсиғини қон кетиш сохасини кўриш: бурун шиллиқ қавати ранги ва холатини кўриш
|
|
|
6.
|
Шифокор ўнг қўл бармоклари билан беморнинг чакка сохасини ушлайди
|
|
|
7.
|
Рефлектор нури йўналтирилади.
|
|
|
8.
|
Бурунга бурун кенгайтиргичининг браншлари ёпиқ холатида 1-1,5 см чуқурликка киритилади
|
|
|
9.
|
Бурун бўшлиғи 3 холатда кўрилади:
бош пастга бироз эгилган
бош бироз орқага эгилган
бошни кўрилаётган бурун томонига буриш
|
|
|
10.
|
Текшириб бўлгандан сўнг бурун кенгайтиргич браншлари охиригача ёпилмасдан олиб чиқарилади. Олдинги риноскопия натижалари интерпретация қилинади
|
|
|
|
Жами:
|
0
|
100
|
Орқа риноскопия
№
|
Тадбирлар
|
Бажара олмади
(0 балл)
|
Бутунлай тўғри бажарди
(10 балл)
|
1.
|
Кўриш учун беморни тўғри ўтириш холатини танлаш. Пешона рефлекторини тўғри тақиш
|
|
|
2.
|
Чап қўлга шпателни ушлаш
|
|
|
3.
|
Текширилувчининг тилини олдинги учдан икки қисмига шпател билан пастга босилади
|
|
|
4.
|
Ойнача оғиз бўшлиғига киритилишидан олдин салфетка билан артилади ва кўзгу юзаси спиртовка билан қиздирилади.
|
|
|
5.
|
Ойначани қизиганлик даражасини аниқлаш учун уни кафт орқа юзаси терисига металл тарафи билан тегизилиб кўрилади
|
|
|
6.
|
Бурун-халқум ойначаси оғиз-халқумга шундай олиб кириладики, унинг кўзгу томони халқум орқа девори ва тил илдизига тегмасдан бурчак остида юқорига қаратилиши лозим
|
|
|
7.
|
Текшириш натижалари интерпретация қилинади
|
|
|
|
Жами:
|
0
|
100
|
Фарингоскопия
№
|
Тадбирлар
|
Бажара олмади
(0 балл)
|
Бутунлай тўғри бажарди
(10 балл)
|
1.
|
Шифокор ва бемор тўғри ўтириш холати: қарама –қарши холатда ўтириш
|
|
|
2.
|
Пешона рефлекторини тўғри тақиш
|
|
|
3.
|
Шифокор ўнг қўли билан бемор энса сохасидан ушлаб, чап қўлида “ёзув пати” холатида шпател ушлайди
|
|
|
4.
|
Лаблар, оғиз бўшлиғи дахлиз қисми шиллиқ қавати, оралиқ бурмаси, тишлар ва сўлак безлари йўларини очилиш жойи кўрилади
|
|
|
5.
|
Оғиз бўшлиғини туби кўрилади, бунда бемордан оғзини катта очиш ва тилини учини юқорига кўтариш сўралиб, шпател билан тил чапга ва ўнга сурилади
|
|
|
6.
|
Юмшоқ ва қаттиқ танглай шиллиқ қаватлари кўрилади, бунинг учун беморни боши бир оз орқага эгилади
|
|
|
7.
|
Текшириш натижаларини интерпретация қилиш
|
|
|
|
Жами:
|
0
|
100
|
Ларингоскопия
№
|
Тадбирлар
|
Бажара олмади
(0 балл)
|
Бутунлай тўғри бажарди
(10 балл)
|
1.
|
Бемор учун қулай холат танлаш
|
|
|
2.
|
Пешона рефлекторини тўғри тақиш
|
|
|
3.
|
Хиқилдоқ ойначаси ўнг қўли билан дастасидан ёзув пати холатида ушланади
|
|
|
4.
|
Хиқилдоқ ойначасини кўзгу юзаси спиртовка ёки иссиқ сувда (t=45-50гр.) қиздирилади
|
|
|
5.
|
Ойначани қизиганлик даражасини аниқлаш учун уни кафт орқа юзаси терисига металл тарафи билан тегизилиб кўрилади
|
|
|
6.
|
Тилни учи докали салфетка билан ўралиб, чап қўлни 1чи бармоғи юқорида ва 3чи бармоғи пастда бўлган холатида ушланиб, тил пастга тортилади, ва кўрсатгич бармоғи билан текширилувчининг юқори лаби тепага кўтарилади
|
|
|
7.
|
Хиқилдоқ ойначаси оғиз бўшлиғига олиб кирилиб, 30 градусли бурчак остида орқа тарафи билан тил асоси томон жойлаштирилади
|
|
|
8.
|
Кўзгули юзасига рефлектор нури тушурилади
|
|
|
9.
|
Ойначани бурчагини ўзгартирган холатда, унда акс этадиган тил илдизи, тил муртаги, халқум-хиқилдоқ ён деворлари ва ноксимон синуслар кўринади. 45 градусли бурчак остида хиқилдоқни акс кўриниши кўрилади
|
|
|
10.
|
Аввал оғиз бўшлиғидан хиқилдоқ ойначаси олиб чиқилади, сўнгра тил қўйиб юборилади
|
|
|
|
Жами:
|
0
|
100
|
Эшитиш заифлигини аниқлаш (тестлар-шивирлаш ва нутқли)
№
|
Тадбирлар
|
Бажара олмади
(0 балл)
|
Бутунлай тўғри бажарди
(10 балл)
|
1.
|
Отоскопия ўтказиш
|
|
|
2.
|
Бемор шифокордан 6 м масофада текширилаётган қулоқ томони билан қараб туради
|
|
|
3.
|
Ҳар бир қулоқда эшитиш ўткирлигини алоҳида текширилади. Бунинг учун беморнинг иккинчи қулоғи ташқи эшитув йўли бармоқ билан тўлиқ бекитилади
|
|
|
4.
|
Шивирлаб гапиришни, тўғри талаффуз қилишни текшириш: шифокор нафас чиқариб қолдиқ ҳаво хисобига жарангли ва жарангиз сўз ва сонларни шивирлаб гапиради.
|
|
|
5.
|
Эшитиш ўткирлиги масофаларда (метрда) аниқланиб, камида уч маротаба 3 марта тўғри қайтариши кераклиги текширилади.
|
|
|
6.
|
.Шивирлаб гапиришнинг қабул қилиш нормасини тўғрилигини текшириш
|
|
|
7.
|
Сўзлашув нутқни текшириш учун жарангли ва жарангсиз сўз ва сонлар
гапирилади ва бемордан эшитган суз ва сонларни такрорлашни талаб килинади.
|
|
|
8.
|
Нутқли текширувни қабул қилиш нормасини тўғрилигини текшириш
|
|
|
|
Жами:
|
0
|
100
|
Олтин гугурт тиқинини ювиш.
№
|
Тадбирлар
|
Бажара олмади
(0 балл)
|
Бутунлай тўғри бажарди
(10 балл)
|
1.
|
Шифокор пешона рефлекторини тақади, беморни рўпарасига ўтқазади ва муолажа пайтида ўзини қандай тутиш кераклиги тушунтирилади.
|
|
|
2.
|
Ташхисни тасдиқлаш учун отоскопия ўтказилади
|
|
|
3.
|
Препаратларни танлаш ва буюриш, олтингугурт тиқинини юмшатилади (ишқорий,
мойли томчилар, 3% ли водород перикиси эритмалари томизилиб)
|
|
|
4.
|
Мойли томчилар томизиши оқибатларини беморга тушунтириш (эшитиш пасайиши мумкинлиги)
|
|
|
5.
|
Томчи томизганда беморга ҳолатни танлаш (ётган ҳолат ёки бошни қарама-қарши томонга кескин билан ҳолати).
|
|
|
6.
|
100 мл илиқ (37 градусли) сув билан ювилади
|
|
|
7.
|
Чап қўл билан қулоқ супраси юқорига орқага тортилади: эшитув йўли тўғриланади.
|
|
|
8.
|
Жанне шприцини учи ташқи эшитув йўлининг кириш қисмида орқа-юқори деворига йўналтирилади ва сувни бўлиб-бўлиб оқим билан юборилади
|
|
|
9.
|
Кулоқ тозаланади ёки турунда билан қуритилади
|
|
|
|
Жами:
|
0
|
100
|
Малака, кўникма ва билимни текшириш усуллари
оғзаки;
ёзма;
тест;
вазиятли масалалар ечиш;
эгаллаган амалий кўникмаларни намойиш этиш;
Жорий назоратни бахолаш мезони
№
|
Ўзлаштириш % ва баллда
|
Бахо
|
Талабанинг билиш даражаси
|
1
|
96-100
|
“5” бахо
|
Хулоса чиқаради ва қарор қабул қилади
Ижодий фикрлайди
Мустақил холда ташхис кўяди
Амалиётда қўллайди
Юқори фаоллик кўрсатади, интерактив ўйинлар олиб боришда ижодий ёндошади
Жавобни тўлиқ асослаган холда вазиятли масалаларни тўғри ечади
Савол мохиятини тушунади, билади, ишонч билан ечади, аниқ тасаввурга эга
|
2
|
91-95
|
“5” бахо
|
Ижодий фикрлайди
Мустақил холда ташхис кўяди
Амалиётда қўллайди
Юқори фаоллик кўрсатади, интерактив ўйинлар олиб боришда ижодий ёндошади
Вазиятли масалаларни жавобини тўлиқ англаган холда ечади.
Савол мохиятини тушунади, билади, ишонч билан ечади, аниқ тасаввурга эга
|
3
|
86-90
|
“5” бахо
|
Мустақил холда ташхис кўяди
Амалиётда қўллайди
Юқори фаоллик кўрсатади, интерактив ўйинлар олиб боришда ижодий ёндошади
Вазиятли масалаларни жавобини тўлиқ англаган холда ечади.
Савол мохиятини тушунади, билади, ишонч билан ечади, аниқ тасаввурга эга
|
4
|
81-85
|
“4” бахо
|
Амалиётда қўллайди
Юқори фаоллик кўрсатади, интерактив ўйинлар олиб боришда ижодий ёндошади
Вазиятли масалаларни жавобини тўлиқ англаган холда ечади.
Савол мохиятини тушунади, билади, ишонч билан ечади, аниқ тасаввурга эга
|
5
|
76-80
|
“4” бахо
|
Интерактив ўйинлар олиб боришда ижодий ёндошади
Вазиятли масалаларни жавобини тўлиқ англаган холда ечади.
Савол мохиятини тушунади, билади, ишонч билан ечади, аниқ тасаввурга эга
|
6
|
71-75
|
“4” бахо
|
Вазиятли масалаларни жавобини тўлиқ англаган холда ечади.
Савол мохиятини тушунади, билади, ишонч билан ечади, аниқ тасаввурга эга
|
7
|
66-70
|
Қониқарли
|
Савол мохиятини тушунади
Вазиятли масалаларни тўғри ечади, лекин жавобини асослаб бера олмайди
Билади, аниқ жавоб беради
Мавзуни айрим саволлари бўйича аниқ тасаввурга эга
|
8
|
61-65
|
Қониқарли
|
Холатий масалаларни ечишда хатоликка йўл қўяди
Билади, аниқ жавоб беради
Мавзуни айрим саволлари бўйича аниқ тасаввурга эга
|
9
|
55-60
|
Қониқарли
|
Билади, аниқ жавоб беради.
Қисман тасаввурга эга
|
10
|
54- ва ундан паст
|
Қониқарсиз
|
Аниқ тасаввурга эга эмас
Билмайди
|
9. Машғулотнинг хронологик харитаси
№
|
Босқич номи
|
Босқич таркиби
|
Мақсад
|
Давомийлиги, мин.
|
1.
|
Машғулотни ташкил қилиш
|
Талабаларни йўқлама қилиш, ташқи кўринишига эътибор бериш
|
Талабалар диққатини жалб эттириш
|
10
|
2.
|
Талабларга оториноларингология бўйича амалий машғулотлар структураси хақида, кутилаётган имтихон тўғрисида, умумий масалалар хакида маълумот бериш
|
Талабаларни оториноларингология кафедрасида қўйиладиган талаблар билан таништириш
|
ЛОР курси давомида талабалар олдига масалалар белгилаш
|
20
|
3.
|
Қулоқ, томоқ, бурун касалликлари клиникаси хақида талабаларга маълумот бериш
|
Талабаларга клиникани асосий бўлинмаларини кўрсатиш
|
Талаба клиниканинг асосий бўлинмаларини билиш керак ва унинг талабларини
|
20
|
4.
|
Асосий мавзуни ва машғулот мақсадини белгилаш
|
Машғулот мавзусини белгилаш. Талабаларни тест назоратларини ўтқазилишига тайёрлаш
|
Мавзуни амалий ахамиятини ёритиш
|
10
|
5.
|
Талабалар билимларининг тахминий назорати
|
Талабалар билимини тест назорати йўли орқали текшириш
|
|
10
|
|
Танаффус
|
10
|
6.
|
Талабаларга ЛОР касалини текшириш тартиби хақида маълумот бериш, пешона рефлектори билан ишлашни тушунтириш. Олдинги риноскопия, орофарингоскопия ва орқа риноскопия методларини кўрсатиш
|
Талабларга оториноларинголог иш жойи тартибини намойиш қилиш, олдинги риноскопия, орофарингоскопия ва орқа риноскопия ўтқазиш методини кўрсатиш
|
Талабларга ЛОР касалларини текшириш қоидалари, пешона рефлектори билан ишлашни, олдинги риноскопия, орофарингоскопия орқа риноскопияни ўтқазиш техникасини ўргатиш
|
15
|
7.
|
Талабаларни пешона рефлектори билан фойдаланишда, орофарингоскопия ва орқа риноскопияни ўрганишда мустақил ишлаши
|
Талабалар бир–бирида пешона рефлектори билан фойдаланиш техникасини, олдинги риноскопия, орофарингоскопия, орқа риноскопия методини ўрганади
|
Пешона рефлектори билан ишлаш, орофарингоскопия, орқа риноскопия методлари хақида тушунча эга бўлиш
|
40
|
|
Танаффус
|
10
|
8.
|
Талабларга кўзгули ларингоскопия ва отоскопия кўникмаларини намойиш этиш
|
Кўзгули ларингоскопия ва отоскопия амалиётини талабаларга кўрсатиш
|
Талабларга кўзгули ларингоскопия ва отоскопия методларини ўргатиш
|
20
|
9.
|
Талабларни кўзгули ларингоскопия ва отоскопия кўникмаларини ўзлаштиришда мустақил ўз устида ишлаши
|
Талабалар кўзгули ларингоскопия ва отоскопияни бир–бирида ўрганади
|
Талабаларни кўзгули ларингоскопия ва отоскопия методикасини ўзлаштириши
|
30
|
|
Танаффус
|
10
|
10.
|
Талабалар билимини якуний назорати
|
Вазиятли масалаларни ечиш
|
Талабалар билимини охирги даражасини назорат қилиш
|
30
|
11.
|
Машғулот натижасини якунини ясаш
|
Машғулот якунини ясаш, типик ва индивидуал хатоларни мулохаза қилиш. Хар бир талаба фаолиятини бахолаш
|
Назарий билимларини ва амалий кўникмаларни ўзлаштириш даражасини бахолаш
|
25
|
12.
|
Кейинги машғулотга вазифа
|
Кейинги машғулот мавзусини эълон қилиш ва адабиётларни кўрсатиш
|
Талабаларга мустақил ишга вазифа бериш
|
10
|
10. Текширув саволлари
Ташқи бурун ва бурун бўшлиғи қандай анатомик тузилмалардан ташкил топган.
Ташқи бурун суяк ва тоғайларини номланг.
Бурун бўшлиғи деворини ташкил қиладиган анатомик тузилмаларни санаб ўтинг.
Бурун тўсиғи қандай суяк ва тоғайлардан ташкил топган.
Бурун йўлларини санаб ўтинг.
Қайси бурун ёндош бўшлиқлари юқори бурун йўлига очилади.
Қайси бурун ёндош бўшлиқлари ўрта бурун йўлига очилади.
Бурун бўшлиғини каверноз тўқимаси қаерда жойлашган.
Бурун ва бурун ёндош бўшлиқларини қон билан таъминланиш манбасини айтинг.
Бурун ва бурун ёндош бўшлиқларини текшириш усулларини айтинг.
Бурун бўшлиғи қопловчи эпителий турига қараб, қайси бўлимларга бўлинади.
Халқум умуртқа поғонасига нисбатан қайси поғоналарга тўғри келади.
Халқум деворлари қайси анатомик тузилмалар билан чегараланиб туради.
Халқум қандай қисмларга бўлинади.
Пирогов Вальдерейр лимфаденоид халқасини хосил қилувчи бодомча муртакларини айтинг.
Лимфаденоид халқаси қандай вазифани бажаради.
Танглай муртаклари лакуналари қандай хусусиятларга эга, уларнинг сурункали тонзиллит патогенезидаги роли.
Ёш болаларда халқум орти сохаси қайси тўқимадан ташкил топган.
Халқум орти сохаси пастда нима билан туташган.
Орқа риноскопияда қандай анатомик тузилмаларни кўриш мумкии.
Хиқилдоқ умуртқа поғонасига нисбатан қайси поғоналарга тўғри келади.
Хиқилдоқ қайси тоғайлардан ташкил топган.
Хиқилдоқ қандай анатомик тузилмалар билан чегараланган.
Қандай мушаклар овоз ёриғини торайтиради.
Овоз ёруғини кенгайтирадиган мушагини айтинг.
Хиқилдоқ шиллиқ қавати қандай эпителий билан қопланган.
Хиқилдоқ иннервациясида қайси нервлар иштирок этади.
Юқори, ўрта ва пастки хиқилдоқ қаватларини ташкил этадиган анатомик тузилмаларини санаб ўтинг.
Хиқилдоқ функцияларини санаб ўтинг.
Тавсия этиладиган адабиётлар
Асосий:
“Болезни уха, горла и носа”, В.Т. Пальчун, Н.А. Преображенский, М., Медицина, 1980г.
“Оториноларингология”, В.Т. Пальчун, А.И. Крюков, М., “Литера”, 1997г.
“Оториноларингология для медицинских ВУЗов”, Овчинников, М., Медицина, 1997г.
4. Солдатов И. Б. , Гофман. «Руководство по оториноларингологии» Москва. 2002г. стр. 3-6, 236-263
5. Мартин Бартон « Болезни уха, горла и носа». 2002 год.
6. Богмильский М. Р. , Чистякова В. Р. «Детская оториноларингология» Москва. 2002г. стр. 5-13.
Қўшимча:
1.“Детская оториноларингология”, Ю.Б. Исхаки, Л.И. Кальштейн, Душанбе, Маораф, 1977г.
“Оториноларингологический атлас”, В.А. Гапанович, В.М. Александров, Минск, 1989г.
“Клиническая оториноларингология”. Учебное пособие. Н.В. Мишенькин, А.И. Драчук, Л.И. Иванова, Ю.М. Дашкевич, А.Л. Носков, М.П. Лисовская, Омск, 1990г.
“Детская оториноларингология”, Б.В. Шеврыгин, М., Медицина, 1996г.
“Оториноларингология для врачей общей практики”, В.В. Дискаленко, Г.В. Лавренова, Е.Ю. Глухова (под редакцией М.С. Плужникова). СПб, Манускрипт, 1997г.
Тарасов Д. И. , Федрова О. К. , Быкова В. К. «Заболевания среднего ухо» Москва, 1988г.
Солдатов И. Б. «Лекция по оториноларингологии» Москва. 1990г. стр. 3-6, 107-131, 131-149.
Муминов А. И. «Кулок, томок ва бурун касалликлари» Тошкент 1994й. бет. 3-8, 79-84.
Шевригин Б. В. «Справочник по оториноларингологии» Москва. 1996г.
Атлас по оториноларингологии Москва. 1997г. стр.
Дадамухамедов А.Н., Мирзарасулов М.М. «Болалар оториноларингологияси» Тошкент. 1999й. бет. 155-157, 162.
12. Пискунов Г.З с авт. «Заболевания носа и околоносовых пазух».Москва, 2003 г.
13.Тамаз Мчедлидзе «Оториноларингологический словарь» 2007г Санкт - Петербур
Интернет сайтлари: www.audiology.ru, www.otolar.ru, www.rmj.ru,
www.lor_tma.uz, www.med-lib.ru.
Do'stlaringiz bilan baham: |
