Erta va kichik maktabgacha yoshdagi bolalarda motorika va sensorikaning shakllanishi hamda rivojlanishi

O'n ikkinchi oy va yil

• 
  O'n ikkinchi oy va yil
  
• 
  Bola mustaqil ravishda yurishni boshlaydi. U doimo mavjud bo'lgan barcha narsalarni (shu jumladan, xavfli narsalarni ham ) o'z qo'li bilan doimiy va faol ravishda o'rganadi. Ob'ektlar bilan "ishlaydi", kattalarning harakatlariga taqlid qiladi: kurakcha bilan qazish, chelakcha bilan qum ko'tarishni mashq qiladi. Bitta ob`ektni boshqasiga yo`naltiruvchi harakatlarni bajaradi; qutini yopadi, tortmani ochadi, qoshiq, taroqdan foydalanadi.
  
• 
  Ko`rish idroki asosida bola nutqni tushunadi. Ob'ektlarni vizual qidirish so'z bilan boshqariladi. Erta yoshda ob'ektiv faoliyatning rivojlanishi bolani harakatlarni amalga oshirishi uchun amaliy ahamiyatga ega bo'ladi. Kichkintoy o'z kichkina qoshig'ini kattalar foydalanadigan katta qoshiqdan osongina ajratib oladi.
  
• 
  Hayotning ikkinchi yili
  
• 
  Hayotning ikkinchi yilining boshida ko'pchilik bolalar nisbatan mustaqillikka erishgandan so'ng erkin yurishni boshlaydilar. Bola "butun dunyoni o'z qo'llariga olishga" harakat qiladi. Qo'l va miya rivojlanishining yangi bosqichi - atrofdagi ob'ektiv dunyo bilan tanishish boshlanadi. Ushbu davrda bola ob'ektiv harakatlarga ega bo'ladi, ya'ni buyumdan funktsional maqsadiga muvofiq foydalanadi. Masalan, bola nafaqat qoshiq va vilkalar bilan ishlaydi, balki ular bilan qanday munosabatda bo'lishni bilishni xohlaydi. Garchi bola hayotning ikkinchi yilida ushbu "mehnat vositalarini" o'zlashtirsa ham, natija emas, jarayon uning uchun muhimdir. Olimlarning fikricha, bola tafakkuri rivojlanishiga eng katta ta'sir bog`lanishli nisbiy va asbobli harakatlar orqali amalga oshiriladi. Bog`lanishli nisbiy harakatlar deganda, bir ob'ekt boshqasi bilan (yoki ob'ektning bir qismining boshqasiga muvofiqlashtirilishi) moslashtirilishi kerak bo'lgan harakatlar kiradi. Misol: qutini yopish uchun qopqoqni olish kerak (matryoshka qo'g'irchoqni yopish uchun - uning ikkinchi qismini topish va hokazo). Shunday qilib, bola ob'ektlar hajmini (o'lchamini) va shaklini o'zaro bog'lashi va munosabatini