Ergashxodjaeva Sh. Dj., Samadov A. N.,Alimxodjayeva, N. E., Sharipov I. B. Marketing kommunikatsiyasi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2.6-rasm. Marketing kommunikatsiyalari dasturining bloklari 
Marketing kommunikatsiyalari dasturining asosiy tarkibiy qismlari quyidagilar 
hisoblanadi: 
-
axborot texnologiyalari; 
-
kommunikatsiya maqsadlari; 
-
sotuv bozoriga kirib borish, xizmat ko’rsatish sifatini oshirish, diversifikasiya 
va qayta strukturalashni rivojlantirish bo’yicha vazifalar; 
-
belgilangan muddat va ijrochilarni tayinlagan holda kommunikatsiya 
vositalaridan foydalaniladigan muayyan harakatlar yoki taktika; 
-
dasturning har bir bo’limi ijro etilishini nazoart qilish va baholash.
1 
2 
3 
STRATEGIK BLOK 
Axborot 
maydoni 
Мaqsadlar
Vaziyat tahlili 
TAKTIK BLOK 
Resurs 
salohiyati 
Harakatlar 
Budjet 
Marketing 
vositalari 
Ijro etish 
muddati 
Ijrochilar 
BAHOLASH BLOKI 
Samaradorlik 
Nazorat 
Korsatkichlar 
Baholah 

---

48 
Dasturning birinchi bloki SWOT-tahlil va kontent-tahlildan foydalangan holda 
bozordagi vaziyatni baholashni nazarda tutadi. SWOT-tahlil raqobatchilarning 
marketing faoliyatini tizimlashtirish, ularning kuchli va kuchsiz tomonlarini ajratish, 
korporativ imkoniyatlarini aniqlash va bozorda ishtirok etish strategiyasini ishlab 
chiqishga imkon beradi. 
Kontent-tahlil integral kommunikatsiyalar mazmunini sifat va son jihatidan 
baholash, ularning mazmunini aniqlash va muayyan foydalanish yo’nalishlari haqida 
qaror qabul qilishga imkon beradi. 
Kommunikatsiya maqsadlarini ranglarga ajratishda "KIROS" tamoyiliga rioya 
qilish, ya’ni maqsadlar muayyan, zakon va makonda o’lchash mumkin bo’lishi, 
kompaniyaning izchillikda rivojlanishiga mos kelishi, bozor muhiti qonuniyatlari va 
dinamika nuqtai nazaridan mos kelishi, korporativ imkoniyatlar va resurslar 
salohiyatiga mos bo’lishi lozim. 
Marketing kommunikatsiyalarining bosh maqsadi – firmaning bozorda va 
jamiyatda muvaffaqiyat vaziyatini shakllantirish hisoblanadi. Unga erishish uchun 
raqobatli ustunliklarni mustahkamlash, bozor ulushini oshirish, tovarlar va xizmatlarni 
joylashtirish, imidjni oshirish sohasida boshqa bir qator vazifalarni ham qilish zarur. 
Kommunikatsiya dasturining ikkinchi bloki – taktika bloki – resurslar holati va 
byudjetni hisobga olgan holda muayyan harakatlar rejasini o’z ichiga oladi. 
Korporativ byudjet kommunikatsiya dasturini ishlab chiqish va bajarish uchun 
yo’naltirilgan pullar miqdorini ifodalaydi. Kommunikatsiya vositalari ichida reklama 
byudjet xarajatlarining eng qimmat moddasi hisoblanadi. Xarajatlarning eng katta 
salmog’i televizion reklamaga to’g’ri keladi. Demak, kommunikatsiyalar byudjetini 
asoslab berishda reklama makoni qiymatini diqqat bilan hisobga olish zarur. 
Oxirgi paytlarda televidenie va jurnallar muloqot doiralari soni qisqardi, reklama 
beruvchilar esa elektron OAVdan tobora keng foydalanmoqda. Amerikaning mashhur 
Forrester Research guruhi tomonidan o’tkazilgan tadqiqotlar quyidagicha xulosa 
chiqarishga imkon beradi: "yaqin kelajakda an’anaviy OAV reklamadan milliardlab 
dollar yo’qotadi, bu reklama, aftidan, budet Internetdagi bepul e’lon taxtalarida 
joylashtiriladi". 

---

49 
Dasturning yakuniy bloki – baholash bloki – muntazam nazoratni bajarish va 
kommunikatsiya siyosatiga yakun yasash uchun mo’ljallangan. 
Kommunikatsiya strategiyalari muayyan ijrochilar va ijro muddatlarini 
belgilagan holda kommunikatsiya siyosatining asosiy yo’nalishlari bo’yicha 
kommunikatsiya dasturlari diqqat bilan tayyorlangan va ishlab chiqilgan hollarda 
muvaffaqiyat bilan amalga oshirilishi mumkin. Tushunarliki, reklama kampaniyalari 
o’tkazish, jamoatchilik bilan aloqalar, sotishni rag’batlantirish, milliy va xalqaro 
ko’rgazma va yarmarkalarda ishtirok etish bo’yicha dasturlar eng ommaviy dasturlar 
hisoblanadi. 
Kommunikatsiya strategiyalarini boshqarish xaridorlarning ehtiyojlarini 
qondirish va foyda oilsh maqsadida barkaror va samarali talab shakllantirish va taklifni 
(tovar va xizmatlar) ilgari surishni ta’minlaydigan kommunikatsiya vositalari 
kompleksidan foydalanish asoslangan strategiyasi asosida marketing tizimining barcha 
sub’ektlari bilan firmaning o’zaro aloqalarini rejalashtirish va amalga oshirishga 
yo’naltiriladi.