Ergash Qobilov, Farxod Raupov

Narkulov Jakhangir

---

siya qilishga ham to ‘g ‘ri keladi. Kichik yoshdagi bolalarda buyrak 
shikastlanishiga aloqasi bo ‘lmagan ko ‘ngil aynishi, qayt qilish, 
qorin dam bo‘lishi, peritonit, tana haroratining ko ‘tarilishi kabi bel­
gilar ham qayd etiladi. Buyrak arteriyasi va venalar shikastlanganda 
bemoming ahvoli tobora og‘irlashaveradi. Qon bosimi pasayib, 
bemor shok holatiga tushishi ham mumkin.
D i a g n o s t i k a s i . Buyrak shikastlanishiga tashxis qo‘yish de- 
yarli qiyinchilik tug‘dirmaydi. U anamnez m a’lumotlariga hamda 
obyektiv ko‘rishga asoslanadi. Shuningdek, bunda rentgen tekshiruvi 
hal qiluvchi rol o ‘ynaydi. T asviriy urogrammada shikastlangan buyrak 
va bel mushaklarining sirtqi chizig‘i ko‘rinmay, faqat gomogen soya 
ko ‘rinadi.
Yuqoridagi belgilarga asoslanib, buyrak shikastlanishining turi 
va og‘irlik darajasini aniqlash qiyin. Shu sababli bemomi shok 
yoki kollapsdan chiqargach, tashxisni aniqlash maqsadida ekskretor 
urografiya qilish shart. Bu tekshirish 95 % hollarda tashxisni to ‘g ‘ri 
qo‘yishga yordam beradi.
D a v o l a s h . Bemomi albatta shifoxonaga yotqizish shart. Be­
moming hayoti uchun xavfli bo‘lgan kuchli qon ketishi shoshilinch 
operatsiya qilishga asos bo ‘ladi. Operatsiya oldidan kontrlateral 
buyrakning bor yoki yo'qligini aniqlash lozim. Agar qon ketishi juda 
shiddatli bo‘lsa-yu, kontrlateral buyrakning funksiyasini aniqlashga 
yetarli fursat bo ‘lmasa, shikastlangan buyrak qontomirini barmoqlar 
bilan yoki asboblar yordamida qisib, qon ketish to‘xtatiladi va 
kontrlateral buyrak tekshirib ko‘riladi. Qon ketish kuchli bo ‘lmasa, 
bemorda konservativ terapiya o ‘tkazish jarayonida shikastlanish turi- 
ni aniqlash kerak.
Konservativ terapiyada bemorlar 10-15 kun davomida to‘shakda 
yotadilar. Ularga og‘riqsizlantiruvchi, qon ketishni to ‘xtatuvchi mod- 
dalar yuboriladi, antibiotikoterapiya buyuriladi. Gematuriya bo ‘lmay, 
odatdagidek buyrak funksiyasi tiklansa, bemor shifoxonadan chi- 
qarilib, dispanser kuzatuvi nazoratiga olinadi. Agar qon ketish 
to ‘xtamasa, operatsiya qilinadi, bunda doimo buyrakni saqlab qolish- 
ga harakat qilinadi. Buyrakning shikastlangan qismini rezeksiya qi­
lish ham mumkin. Buyrakning yashashga qobiliyati yo ‘qligiga to iiq
va mutloq ishonch b o ‘lgan taqdirdagina nefrektomiya bajariladi.
190