Ergash Qobilov, Farxod Raupov

Narkulov Jakhangir

---

D i a g n o s t i k a s i . Qovuq shikastlanishini aniqlashda qovuqni 
kateterlash ko ‘pincha hal qiluvchi rol o ‘ynaydi, degan fikrlar mavjud. 
Biroq kateterlash mahalida qovuqda siydik bo‘lmasligi yoki bir necha 
tomchi qonli siydik chiqishi mumkin. Asosiy tashxis usuli kontrast- 
li sistografiya hisoblanadi. Sistografiyani ikki proyeksiyada bajarish 
lozim. Bu tekshirish usuli yordamida nafaqat shu qovuqning shi- 
kastlanishi, balki uning qorin parda ichiga yoki tashqi tomoniga yo- 
rilgan yoki yorilmaganligini ham aniqlash mumkin. Kontrast modda 
qorin bo ‘shlig‘i yoki to ‘qima ichida qolmasligi uchun sistografiyani 
operatsiya oldidan bajarish maqsadga muvofiqdir.
D a v o l a s h . Kasallik operatsiya y o ‘li bilan davolanadi. Davo- 
lashning natijasi uning o ‘z vaqtida bajarilishiga bog‘liq. Operatsiya 
bemomi shokdan chiqargach yoki qisqa muddatli tayyorgarlikdan 
so‘ng bajariladi. Agar bemor shifoxonaga kechikib keltirilgan b o ‘lsa, 
operatsiyadan oldin va keyin dezintoksikatsion terapiya o ‘tkaziladi. 
Operatsiyadan oldingi tayyorgarlik 3 -4 soatdan oshmasligi lozim. 
Operatsiyadan maqsad, avvalo, shikastlangan sohani siydikdan va 
ivigan qondan tozalash, qovuq jarohatiga ikki qavat qilib, ketkut 
choklarini qo‘yish va nihoyat, qovuqni drenajlashdan iborat. Agar 
qovuq teshigi qorinparda ichiga ochilgan bo ‘lsa, qorin bo ‘shlig‘ini 
siydikdan tozalash va yonbosh kanallarda drenaj naychalarini qol- 
dirish lozim. Operatsiyadan keyingi davrda bemorlarda antibiotiko- 
terapiya, shu jumladan regional limfatik antibiotikoterapiya o ‘tkazi- 
ladi.
Uretraning shikastlanishi. 
Bunday shikastlanish yiqilish nati­
jasida bolalam ing oraliq qismi qattiq tor buyumga (devor, taxta, 
sport anjomlariga) urilishidan kelib chiqadi. Undan tashqari, uret­
raning membranoz va prostata qismlarining shikastlanishi tos suyak­
lari singanda, ayniqsa, ko ‘p uchraydi. Shikastlanish darajasiga nis- 
batan qisman (uretra kanalining ayrim qavatlari) va to ‘liq (barcha 
qavatlari) bo ‘ladi. T o‘liq shikastlanishda siydik atrof to ‘qimalarga 
tarqaladi. Siydik chiqarish kanali shikastlanishi klinikasi shikast 
joyiga bog‘liq.
K l i n i k a s i . Agar uretra shikastlanishi tos suyaklari sinishi tufayli 
ro ‘y berganbo‘lsa, suyak sinishi belgilari birinchi o ‘ringa chiqadi. Agar 
uretraning faqat o‘zi shikastlangan bo‘lsa, oraliq va yorg‘oq sohasida
192