Ajratish tizimi. Buyraklar, siydik,ter, ayiruv a‘zolari tomonidan ajraladigan ekskretor moddalar

Ajratish tizimi. Buyraklar, siydik,ter, ayiruv a‘zolari tomonidan ajraladigan 

ekskretor moddalar 

276 

 

Bu  treningda  guruhlarga  material  tarqatiladi  va  har  bir  guruh  yakka  holda  to‘g‘ri  javobni 

belgilaydi.  Keyin  bu  materiallar  guruhlarga  aralashtirilib  beriladi,  yana  belgilanadi.  Guruhlar 

soniga qarab aylanganday keyin o‘qituvchi va talabalar bilan umumiy to‘g‘ri javob belgilanadi. 

Diurezga ta‘sir etuvchi omillar  

Diurez ko‘paydi 

Diurez kamaydi 

Simpatik NS  

Parasimpatik NS  

Adrenalin  

Tiroksin  

Aldosterotj 

 Mochevina  

Mannitol 

 Insulin 

Vazopressin (ATG) 

 

4.Mustaqil bajarish uchun vazifalar. 

 

AJRATISH AJRATISH TIZIMI TO‘G‘RISIDA UMUMIY TUSHUNCHA 

Moddalar  almashinuvi  protsessida  organizm  tomonidan  o‘zlashtirilishi  mumkin 

bo‘lmagan,  ba'zilari  esa  zaharli  bo‘lib  qoladigan  bir  qancha  birikmalar  hosil  bo‘lib,  to‘planib 

boradi  undan tashqari,  yot  va aksari zaharli  moddalar organizmga tashqaridan  tushishi  va unda 

aylanib  yurishi  mumkin.  Ana  shulaming  unisi  ham,  bunisi  ham  organizmdan  ajratish  organlari 

yordamida  tashqarigi  chiqarib  yuboriladi.  Ajratish  yoki  chiqarish  organlariga  buyraklar,  ter 

bezlari, o‘pka, ichak kiradi. . Suv, moddalar almashinuvining bir qancha mahsulotlari, ortiqcha 

tuzlar, yot va zaharli mahsulotlar (boshqa organlarda etgandan keyin) buyraklar orqali chiqarish. 

Jumladan,  talaygina  dori  moddalami  va  ular  metabolizm  mahsulotlari  buyraklar  orqali  chiqarib 

tashlanadi. Ter bezlari orqali suv va tuzlar chiqarib turiladi. Ichki muhitning osmotik bosimi ion 

tarkibi va reaktsiyasini doim bir dajada saqlab turishda buyraklar va ter bezlari juda muhim rolni 

o‘ynaydi. Ajratish protsesslarida o‘pka ishtirok etadi va karbonat angidrid gazi, suv hamda ba‘zi 

uchuvchan moddalami, masalan efir, motoroform bug‘lari va boshqalami organizmdan chiqarib 

tashlaydi. Almashinuvning ba'zi mahsulotlari, masalan o‘t pigmentlari og‘ir metallaming tuzlari 

qondan ichak shilliq pardasi orqali chiqariladi.